افغانستان و شورای امنیت سازمان ملل متحد
هیأت شورای امنیت سازمان ملل متحد به کابل آمده است و قرار است که این هیأت اوضاع افغانستان را بررسی کند و یافتههای خود را به جلسهی شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش بدهد. رییس دورهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیپلوماتهای ارشد نمایندهگیهای اعضای دایم شورای امنیت در سازمان ملل متحد در ترکیب هیأت هستند، بانو نیکی هیلی، نمایندهی دایم امریکا در سازمان ملل متحد نیز در ترکیب هیأتی که به کابل آمده است، حضور دارد. این هیأت با رییس جمهور، رییس اجرایی و دیگر بلندپایهگان در کابل نیز دیدار میکند. از آنجایی که افغانستان در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل متحد است، این نهاد به کابل هیأت میفرستد تا اوضاع را بررسی کند. اما به رغم حضور افغانستان در دستورکار شورای امنیت سازمان ملل متحد، علتهای دوام جنگ افغانستان و پیچیده شدن بحران در کشور ما، مورد بحث و بررسی جدی در شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار نگرفته است. اما این بار احتمال آن زیاد است تا شورای امنیت سازمان ملل متحد روی این مسایل بحث کند.
شورای امنیت سازمان ملل متحد چند هفته پس از حادثهی تروریستی ۱۱ سپتامبر قطعنامهی ۱۳۷۳اش را صادر کرد. بر مبنای این قطعنامه سازمان ملل متحد به ایالات متحدهی امریکا مجوز داد تا به پایگاهها و سازمانهای تروریستی در افغانستان حمله کند. این قطعنامه مجوز مبارزه با تروریسم در قلمرو افغانستان را به ایالات متحدهی امریکا داد. این قطعنامه زیربنای حقوقی برای براندازی طالبان و روی کار آمدن نظم سیاسی جدید در افغانستان فراهم کرد. علاوه بر این شورای امنیت سازمان ملل متحد رژیم تعزیرات خاص خود را نیز دارد. این رژیم تعزیرات پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ دربارهی گروه طالبان و سازمان القاعده به اجرا گذاشته شد. رژیم تعزیرات از اعضای سازمان ملل متحد میخواهد که به گروههای یاد شده و اعضای آن پناه ندهند، منابع مالی آنان را ببندند و فعالیتهای سازمان مذکور را در خاک خود متوقف سازند.
اما برخی از اعضای سازمان ملل متحد به احکام رژیم تعزیرات شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد طالبان عمل نکردند. پاکستان به هیچ یک از مفاد رژیم تعزیرات شورای امنیت سازمان ملل متحد عمل نکرده است. پاکستان نه تنها که به طالبان و شبکهی حقانی پناه داده است بلکه ارتش آن کشور به اعتراف جنرالهای پاکستانی به عنوان متحد طالبان عمل میکند. طالبان در پاکستان نهانگاههای نظامی، مرکزهای جمعآوری اعانه، هستههای جلبوجذب، اردوگاههای آموزشی و محل زندهگی دارند. روشن است که این همه، بیکمک ارتش پاکستان که اختیاردار کل آن کشور است، ممکن نیست.
اما تا این دم، شورای امنیت سازمان ملل متحد، پاکستان را به دلیل تخلف از قطعنامه ۱۳۷۳ و نقض رژیم تعزیرات این شورا مجازات نکرده است. اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد حتا یک بار هم از پاکستان به عنوان ناقض رژیم تعزیرات و قطعنامهی ۱۳۷۳ سازمان ملل متحد نام نبردهاند. واقعیت دیگر هم این است که هیأت نمایندهگی ما در سازمان ملل متحد و مجموع حکومت تا حال شکایتی از پاکستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد درج نکردهاند. نه تنها در این مورد که در مورد موشکپراگنیهای پاکستان به قلمرو افغانستان هم، کابل هیچ شکایتنامهای تسلیم شورای امنیت سازمان ملل متحد نکرده است. با آن که روابط افغانستان و پاکستان از سال ۱۹۴۹ به اینسو خراب است، اما یکبار هم کابل در این ۶۷ سال هیچ شکایتی علیه پاکستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد ثبت نکرده است، صرف یک بار نمایندهی افغانستان در سازمان ملل متحد به درخواست عضویت پاکستان در این سازمان رأی منفی داد، اما بعداً رأی خود را پس گرفت و عضویت پاکستان در سازمان ملل متحد را پذیرفت.
روشن است که افغانستان ناگزیریهایی داشت که نمیتوانست شکایت کند. افغانستان هیچ وقت عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد نبوده است. افغانستان هیچ گاهی خودش را نامزد عضویت غیر دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد نکرده است. افغانستان نخواسته است که با کشورهای دیگر برای رسیدن به کرسی عضویت غیر دایم در شورای امنیت سازمان ملل متحد رقابت کند. رقابت با کشورهای دیگر نیازمند کمپین دیپلوماتیک بسیار نیرومند و مصرف پول است که افغانستان به دلیل تنگدستی و نبود ظرفیتهای لازم از خیر رقابت برای به دست آوردن کرسی عضویت غیر دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد گذشته است.
وقتی کشوری عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد نباشد، نمیتواند یک نشست اضطراری را برای برگزاری موضوعی دعوت کند. اگر افغانستان شکایتی علیه پاکستان در سالهای گذشته به شورای امنیت سازمان ملل متحد میداد، هیچ عضو شورای امنیت حاضر نمیشد که نشست فوری این شورا در پیوند به شکایت افغانستان تقاضا کند. در سالهای گذشته ایالات متحده موضع جدی علیه پاکستان نمیگرفت و فکر میکرد که با مداراجویی و پرداخت کمکهای مالی میتواند رفتار پاکستان را تغییر دهد.
اما حالا وضعیت فرق کرده است، ایالات متحده موضع جدی در قبال پاکستان دارد. ایالات متحده افشا کرد که پاکستان به گروههای تروریستی پناه میدهد و بازی دوگانه دارد. ایالات متحده کمکهای نظامی به پاکستان را متوقف کرد. با توجه به این تحولات، افغانستان هم شکایت علیه پاکستان در شورای امنیت سازمان ملل متحد را بررسی میکند. این موضوع در دیدار رهبران حکومت با نمایندهگان شورای امنیت سازمان ملل متحد در کابل مطرح خواهد شد. شکایت افغانستان علیه پاکستان در شورای امنیت وقتی به کرسی مینشیند که امریکا آن را بپذیرد و خواستار برگزاری نشست فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد دربارهی پاکستان شود. از آنجایی که ادارهی ترامپ سیاست تهاجمیتر در قبال پاکستان دارد، احتمال آن که شکایت افغانستان را امریکا جدی بگیرد بیشتر است.
ترتیب شکایتنامه و تقدیم آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد مراحل حرفهای پیچیده دارد که هیأت نمایندهگی افغانستان در مقر سازمان ملل متحد از عهدهاش میبرآید.
افغانستان در ۷۲ سالی که عضو سازمان ملل متحد است، هیچ طرحی را در مجمع عمومی این سازمان پیشکش نکرده بود تا حمایت دیگر اعضا را جلب کند. اما در دو و نیم سال گذشته هیأت نمایندهگی افغانستان برای اولین بار موفق شده است که دو طرح را در مجموع عمومی سازمان ملل متحد که حیثیت پارلمان این سازمان را دارد، پیشکش کند و حمایت دیگر اعضای سازمان ملل متحد را به دست بیاورد. تصویب طرح حمایت از قربانیان تروریسم و طرح مبارزه با ساخت و گسترش بمبهای تعبیه شده در کنار جاده، یکی از دستآوردهای هیأت نمایندهگی افغانستان در سازمان ملل متحد است. دیپلوماتهای افغانستان در سازمان ملل متحد با ۱۳۰ کشور چانه زدند و این طرحها را به تصویب رساندند. این امر نشان دهندهی آن است که ظرفیت حرفهای لازم در هیأت نمایندهگی افغانستان در سازمان ملل متحد وجود دارد و آنان میتوانند از پس ترتیب یک شکایتنامه علیه پاکستان در سازمان ملل متحد برآیند. اما این امر وقتی موفق خواهد بود که رهبران دولت از تنشهای داخلی فارغ شوند و با امریکا و دیگر اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد کار کنند. به احتمال زیاد که روی این مسایل با اعضای هیأت شورای امنیت سازمان ملل که در حال حاضر در کابل هستند، صحبت خواهد شد.
یکشنبه ۲۴ جدی ۱۳۹۶
نویسنده : فردوس
منبع : هشت صبح
