مهوش؛ مادر موسیقی افغانستان شد

کابل/۱۰حوت/فرهنگستان
در چهارمین جشنواره هنری و فرهنگی اتحادیه سراسری هنرمندان افغانستان، به استاد مهوش، لقب «مادر موسیقی افغانستان» داده شد.
به نقل از رسانه‌های امریکایی، این جشنواره با اشتراک ده ها هنرمند افغانستان و خارجی در شهر سن رومان ایالت کالیفورنیای امریکا برگزار شد و در آن به شمار دیگری از هنرمندان افغان نیز تندیس های خدمات هنری اهدا گردید.
استاد مهوش یکی از نخستین آوازخوانان زن در افغانستان است که روی پرده تلویزیون ظاهر شد. او همچنان یگانه هنرمند زن افغانستان است که در بخش موسیقی به لقب استادی دست یافته است.
استاد مهوش به زبان‌های فارسی، پشتو و اردو آهنگ خوانده است و یکی از پرکارترین آوازخوانان زن اهل افغانستان به حساب می‌آید.
او با استاد فاروق یکی از هنرمندان مشهور «کوچه خرابات» کابل ازدواج کرد و پنج فرزند دختر دارد.
استاد مهوش آوازخوانی را زمانی که دانش‌آموز مکتب در کابل بود، آغاز کرد و نخستین آهنگ خود را در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی در استودیو رادیو افغانستان ضبط کرد.
روایت زندگی مهوش غم‌انگیز است و زمانی که به هنر موسیقی روی آورد با مخالفت شدید در خانواده و اجتماع مواجه شد. در جامعه سنتی و به‌شدت محافظه‌کار افغانستان، آواز خواندن برای زنان تابو بود، اما استاد مهوش این تابو را شکست.
او در یکی از مصاحبه‌های ویدیویی خود فاش کرد که یکی از نزدیکانش پس از آگاه شدن از این‌که او آواز می‌خواند، با دادن زهر به او تلاش کرده بود که او را بکشد. او گفته بود:‌ «از نزدیکان خانواده من است و من نمی‌خواهم که نامش را ببرم، به من زهر داد و من بسیار بیمار شدم و در بیمارستان تحت عمل جراحی قرار گرفتم و زنده ماندم و هنر موسیقی را ادامه دادم.»
محمد حسین سرآهنگ، آوازخوان نامدار افغانستان، به پاس ایستادگی و تلاش مهوش به او لقب استادی داد. او از جمله معدود آوازخوانان افغانستان است که با استاد سرآهنگ آهنگ «خیزید و یک دو ساغر صبها بیاورید» را اجرا کرده است.
استاد مهوش در افغانستان، اروپا و آمریکا کنسرت‌های متعددی برگزار کرده، اما حالا به‌دلیل کهولت سن کمتر آهنگ می‌خواند.
شرکت کنندگان این جشنواره با آنکه شرایط هنری در افغانستان را ناامید کننده توصیف کردند، اما به ادامه کارهای هنری هنرمندان افغان در بیرون از کشور تاکید کردند.
هنرمندان افغانستان در این جشنواره گفتند، حالا که با تسلط دوباره طالبان از انجام هرگونه فعالیت هنری در داخل افغانستان ناامید شده اند، مسوولیت دارند به تعهد شان در قبال فرهنگ و هنر افغانستان در بیرون از کشور عمل کنند.
هنرمندان افغانستان در این جشنواره گفتند، حالا که از انجام هرگونه فعالیت هنری در داخل افغانستان نا امید شده اند، مسوولیت دارند به تعهد شان در قبال فرهنگ و هنر افغانستان در بیرون از کشور عمل کنند.
برای دو دهه تا پیش از روی کار آمدن حکومت طالبان در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، فصل جدیدی برای رشد هنر موسیقی در افغانستان باز شده بود. در این مدت، به شمار آوازخوانان و نوازندگان افزوده شد و حضور زنان نیز در عرصه موسیقی افزایش یافت.
اما طالبان موسیقی را ممنوع کردند و به آوازخوانان و نوازندگان اجازه فعالیت در داخل افغانستان را نداده‌اند و به همین دلیل، شمار زیادی از اهالی موسیقی کشور را ترک کردند و در مهاجرت به سر می‌برند.
استاد مهوش در یکی از مصاحبه‌ها خود پس از روی کار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، این حکومت را «زن‌ستیز» خواند. او گفته بود: «نزد من طالبان نیست و ما قبلا هم مسلمان بودیم و خدا و دین خود را دوست داشتیم و حالا هم. امارت زن‌ستیز است. یک ذره دل این‌ها (طالبان) [به حال] زنان افغانستان نمی‌سوزد.»
طالبان در دوران نخست حاکمیت‌شان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی نیز موسیقی را ممنوع اعلام کرده بودند و افغانستان به کشوری بدون ساز و آواز در سطح جهان مبدل شده بود.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی