بربنیاد آمارهای اداره‌ی احصاییه‌ی حکومت پیشین، جوانان، بیش از ۶۰ درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند؛ جمعیتی که با بازگشت طالبان به‌قدرت، شمار زیادی از آنان بی‌کار شده‌اند و مجبور به‌انجام کارهای شاق استند. شمار دیگری از آنان هم پس از فراغت از دانشگاه، هم‌چنان بی‌کار اند و تنها تعداد کمی‌شان جذب اداره‌های دولتی کشور شده‌اند.
احمد ضیا رضایی که در رشته‌ی اقتصاد از دانشگاه فراغت یافته‌است، می‌گوید: «در دولت قبلی، در یکی از ادارات مصروف بودم، خوش‌حال بودم که وظیفه دارم و حداقل می‌توانم نان شب و روز خود را پیدا کنم؛ ولی حالا از بی‌کاری و بی‌برنامه‌گی، خسته شده‌ام. گاهی با خودم می‌گویم که به ایران یا ترکیه بروم؛ اما پول ندارم.»
جوانان امروز افغانستان در دوره‌ی جمهوریت رشد کردند، تحصیل کردند و حالا انرژی بسیاری برای خدمت به جامعه خود دارند؛ اما اداره‌ی طالبان برای آنان، هیچ برنامه‌ای ندارد.
قسیم محمدی، تازه از دانشگاه زراعت فارغ شده و از این‌که آینده‌ی روشنی در انتظار او نیست، ابراز نگرانی می‌کند.
او می‌گوید: «در دوره‌ی جمهوریت درس می‌خواندم، حالا که درسم را تمام کرده‌ام، خبری از وظیفه و کار نیست. هر کجا که درخواست کار می‌دهم، چون واسطه و شناخت ندارم، جواب رّد می‌شنوم. حال و روز جوانان خوب نیست و همه‌ای ما نگران آینده هستیم. اداره‌ی طالبان هم برنامه‌ای برای ما ندارد.»
اکنون ناامنی، بی‌سوادی، فساد، اعتیاد به‌مواد مخدر و استفاده‌ی ابزاری از جوانان، چالش‌های عمده‌ای استند که فرا روی جوانان در کشور وجود دارد.
باید از تولید کنندگان حمایت کنیم تا شغل ایجاد شود
در همین حال، عبدالنصیر رشتیا ملاخیل، آگاه اقتصادی در این باره می‌گوید: «در تمام دنیا، حکومت‌ها به تنهایی نمی‌توانند برای جوانان و افراد جامعه کار بدهند و به‌همین خاطر، بخش زیادی از جمعیت جوان، جذب سکتور خصوصی می‌شوند. این به‌سیاست‌های حکومت بر می‌گردد که برای اشتغال‌زایی چه برنامه‌ای را روی دست بگیرد. حکومت می‌تواند به‌همکاری بخش خصوصی، کالاهای استراتژیک را داخل کشور تولید کند و زمینه‌ی اشتغال‌زایی را برای مردم و جوانان افغانستان مهیا سازد؛ در غیر آن، مشکل است برای همه جوانان کار در نظر گرفته شود.»
این آگاه اقتصادی تأکید می‌کند: «اداره‌ی طالبان باید به سکتور زراعت توجه کند. هم‌چنین با استخراج معادن در کشور، می‌توانیم برای جوانان زیادی کار ایجاد کنیم. اگر در کشور سیاست‌های حمایتی از تولید کنندگان بیش‌تر شود، می‌توان به اشتغال جوانان امیدوار بود.»
براساس آمارهایی که اداره‌ی احصاییه در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده‌است، در آن سال بیش از ۴۷ درصد مردم افغانستان زیر خطِ فقر زندگی می‌کردند؛ رقمی که با بازگشت دوباره‌ی طالبان به‌کشور، افزایش چشم‌گیری داشته‌است. هم‌چنان در آن سال میزان بی‌کاری ۶/۱۸ درصد بوده‌است. از مجموع نیروی کار در کشور ۲/۱۵ درصد مردان و ۳۲ درصد زنان بودند. از مجموع جوانان بی‌کار و به‌دور از آموزش ۱۴ درصد مرد و بیش از ۵۳ درصد آن‌ها را زنان تشکیل می‌دادند. هم‌چنان ۱/۳۶ درصد بزرگ‌سالان و ۵۴ درصد جوانان در سنین ۱۵ تا ۲۴سال، از نعمت سواد در کشور برخور بوده‌اند.
