پس از چهل و پنج سال، روند اخراچ دسته‌جمعی مهاجران افغانستانی از پاکستان ازتاریخ دهم ماه عقرب سال روان (۱۴۰۲)آغاز شده است.
فشرده‌ی تحلیل
۱- علت اخراج مهاجران
تصور می‌شود که تصمیم پاکستان در اخراج مهاجران، ریشه در سیاست منطقه در قبال افغانستان داشته باشد؛ زیرا تجربه‌ی چند دهه حضور مهاجران افغانستانی در پاکستان نشان داده که این مهاجران بستر آسان و همیشه‌دردسترسی در تولید، تربیت و گسترش بنیادگرایی و تروریزم، و در نهایت سربازگیری علیه امنیت افغانستان موثر بوده است. از سال ۱۳۵۷ تا فرار سربازان امریکایی از افغانستان، منطقه و فرامنطقه هر دو از این بستر به فراخور منفعت خود، استفاده کردند؛ اما پس از فرار سربازان امریکایی از افغانستان، به نفع منطقه است که با اخراج این مهاجران، چشمه‌ی تولید، تربیت و گسترش بنیادگرایی که تهدید جدی برای همسایگان افغانستان است، خشکانده شود؛ زیرا منطقه نگران است که غرب با ادامه‌ی سیاست تروریزم پروری در میان مهاجران، زمینه‌ساز ادامه‌ی بی‌ثباتی در افغانستان و در نهایت از این مسیر خطر بی‌ثباتی متوجه همسایگان افغانستان به‌ویژه سه رقیب اصلی خود (چین، روسیه و ایران) شود؛ از این‌رو بعید نیست که پاکستان در هماهنگی با خواست منطقه تصمیم به اخراج مهاجران گرفته باشد تا پرونده‌ی ناامن‌کردن منطقه توسط غرب از این ره‌گذر، برای همیشه بسته شود.
۲- چالش‌ها
چالش‌های اخراج مهاجران را -که اغلب کوتاه‌مدت خواهد بود¬ می‌توان چنین برشمرد:
– به‌مشکل دست‌یافتن به سرپناه
– به‌مشکل دست‌یافتن به شغل دوباره
– محروم‌ماندن دختران از آموزش‌های رسمی برای مدتی نامعلوم
– بیماری‌های روانی ناشی از فشارهای روحی در دوره‌ی گذار از یک وضعیت به وضعیت دیگر زندگی
۳- فرصت‌ها
بی هیچ تردیدی، بازگشت مهاجران می‌تواند برای افغانستان، فرصت‌ساز باشد؛ با این شرح:
– رفع نگرانی‌های امنیتی ناشی از تولید، تربیت و گسترش افراطیت و تروریزم از پاکستان به افغانستان
– دست‌یافتن افغانستان به کارگران ماهر
– دست‌یافتن افغانستان به کارآفرینان موفق
– دست‌یافتن افغانستان به سرمایه‌های طبقه‌ی متوسط و از متوسط به بالای مهاجران
– دست یافتن افغانستان به پول‌های ارسالی آن‌عده از خانواده‌های مهاجری‌که از سوی بستگان‌شان در اروپا و امریکا تامین مالی می‌شوند
– انتقال فرهنگ شهرنشینی مهاجرانی که از شهرهای پاکستان به روستاهای افغانستان برمی‌گردند، در میان روستاییان کشور
– رشد و رونق کارخانه‌های صنعتی در داخل کشور توسط مهاجران صنعت‌کار
نویسنده: ضیای رفعت استاد دانش‌گاه کابل
