کابل/۳۰حمل/فرهنگستان
فقر و تنگدستی خانواده ها، کودکان شان را واداشته است که آنان همه روزه به کار های شاق و طاقت فرسا بپردازند.
شمار زیاد کودکان این خانواده ها از بام تا شام به خاطر فراهم کردن لقمه نانی برای خانوادههای شان در جاده ها به کار های شاق می پردازند.
میرویس، از جملۀ کودکان کارگری است که با فروش خریطه های پلاستیکی در جاده های شهر نیازهای خانوادۀ پنجنفری خود را تامین میکند. او که ۱۳سال سن دارد از صبح تا شام در هوای سرد زمستان با لباس های ژولیده ونهچندان گرم بهروی جادههای شهر خریطه میفروشد که لقمه نانی برای خانوادهاش فراهم کند. میرویس یک برادر و دو خواهر دارد، که همه از وی کوچکتر اند، پدرش توان کارکردن ندارد و مادر خود را نیز از دست داده است.
میرویس میگوید که روزانه صد تا دوصد افغانی از فروش خریطهها به دست میآرود و اگرچه این مقدار پول نمیتواند تمام نیاز های خانواده اش را فراهم کند اما با آن هم خوشحال است که میتواند حداقل بخشی از نیازهای خانوادۀ خود را رفع میکند.
میرویس مانند هر کودکی رویاهای برسر دارد. او که صنف هفت مکتب است میخواهد در آینده پولیس شود و در مقابل دشمنان افغانستان مبارزه کند.
خلیل یکی دیگر از کودکان کارگر است. او که به مانند میرویس درکنار جاده های شهر مصروف فروش خریطه های پلاستیکی است با برادر بزرگتر از خودش تنها نان آور خانوادۀ هشت نفری خود است. پدر خلیل به دلیل کهولت سن توان کار ندارد و خلیل و برادرش بارسنگین روزگار را بهروی شانه های کوچک شان میکَشند. خلیل که صنف سه مکتب است میخواهد در آینده داکتر شود و به هموطنان نیازمند خود کمک کند.
محمد رفیق، از فروشندگان عمدۀ خریطههای پلاستیکی در شهر میگوید که روزانه دوصد تا سهصد کودک خریطه فروش به او مراجعه میکنند که تعداد زیادی از آنان تنها نان آوران خانواده های شان اند.
این گزارش گوشه یی از زندگی کودکانی پرداخته است که با فروش خریطه های پلاستیکی روزگار می گذرانند اما ده ها هزارکودک این سرزمین درشهر کابل و سایرشهرهای کشوراز بام تا شام به کارهایی چون موتر شویی ،حمالی وبارکشی، کار درنانوایی ها ،هوتل ها و ساختمان ها وادارمی شوند.
این در حالی است که بر اساس منشور سازمان ملل، کودکان تا سن ۱۸ سالگی از مکانهای کاری باید دور باشند و حق دسترسی به آموزش داشته باشند. اما کودکان در افغانستان حتا از بنیادی ترین نیازهای شان که تعلیم و تربیه است محروم اند و یا اگردسترسی هم دارند به گونه یی نیست که بتواند آیندۀ خوب را به آنان رقم بزند. بر اساس یافته های اخیر صندق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونسف) در حدود ۳میلیون کودک پیش از شیوع ویروس کرونا و در حدود ۹ میلیون کودک پس از شیوع این ویروس در افغانستان از رفتن به مکتب باز مانده اند. همچنان طبق آمار اخیر وزارت کار و امور اجتماعی افغانستان، تا پیش از بحران کرونا ۲.۱میلیون کودککارگر در افغانستان وجود داشتند که از این میان ۱.۳ میلیون آنان مصروف کارهای شاق بودند. اما با شیوع ویروس کرونا این آمار افزایش یافته است و در حال حاضر ۲.۵میلیون کودککارگر در افغانستان وجود دارد که از این میان ۱.۵میلیون آن مصروف کارهای شاق اند.
فقر و ناامنی از بزرگترین عامل های افزایش کودکان کارگر در افغانستان دانسته شده است.و سازمان های حقوق بشری نگران آیندۀ این کودکان اند و به باور آنان احتمال افتیدن کودکان کارگر در دام گروه های مافیایی بیشتر است.
شمس رضایی- فرهنگستان