مستند «لیلا»، کاری از فریبا حیدری، شاعر و کارگردان اهل افغانستان عنوان بهترین فیلم کوتاه مستند سال ۲۰۲۳ را در فستیوال گولدبک سویدن از آن خود کرده است. فستیوال گولدبک یا سوسک طلایی همه ساله در سویدن برگزار می‌شود و از فستیوال‌های معتبر سینمایی آن کشور و جهان است.
«لیلا» مستندی از زندگی صبور حسینی، بیناجنس یا اینترسکس از افغانستان است که در سال ۲۰۲۱ و قبل از سقوط دولت پیشین در کشور ثبت شده است.
خانم حیدری می‌گوید که «لیلا» قرار بود یک مستند بلند از زندگی صبور حسینی باشد، اما به‌دلیل روی‌کارآمدن طالبان در کشور، او و تیم همکارش نتوانستند آن را ادامه دهند.
به‌گفته‌ی او، «لیلا» اکنون به‌عنوان یک فیلم مستند کوتاه جایزه‌ی سوسک طلایی را دریافت کرده است.
صبور حسینی، بیناجنس اهل افغانستان و شخصیت اول مستند «لیلا» فردی است که از کودکی خودش را زن و دختر می‌دانست و آرزو داشت که نامش لیلا باشد.
او آدمی است که در طول عمرش برای این‌که به آن شخصیت زنِ درونش زندگی ببخشد مبارزه کرده است تا آن شخصیت نیز به‌عنوان یک زن بتواند آرزوها و امیالی که دارد را پی‌گیری کند.
فریبا حیدری می‌گوید چند سال قبل وقتی صبور مورد لت‌وکوب قرار گرفت و عکس‌هایش در شبکه‌های اجتماعی نشر شد، او با صبور آشنا شد و طی تماس‌های طولانی‌ای که بعد از آن با او برقرار کرد، با شخصیت او بیشتر آشنا شد.
صبور حسینی در روستایی در ولسوالی گذره هرات متولد شد و بعد از ختم دوره‌ی مکتب به‌عنوان آموزگار در یکی از روستاهای دوردست هرات کارش را شروع کرد.
داستان زندگی او در جامعه‌ی سنتی افغانستان از جایی سر زبان‌ها افتاد که او خود را از حصاری که خانواده‌اش با نام «صبور حسینی» برایش ایجاد کرده بود رها کرد و هرجا و همه جا فریاد زد که او لیلا است و می‌خواهد لباس زنانه بپوشد، آرایش کند و در محافل دوستانه و زنانه برقصد.
فریبا حیدری می‌گوید بعد از صحبت با لیلا احساس کرد که این حرف‌هایی که او دارد، باید گفته شود و پیامش به دنیا رسانده شود. «بناء با او صحبت کردم و در نهایت به این توافق رسیدیم که از زندگی‌اش یک فیلم بسازیم و کارش را شروع کردیم.»
خانم حیدری می‌گوید که صبور حسینی که در افغانستان بارها برای دفاع از حقوق دگرباشان دادخواهی کرده بود و دلیل توافق‌اش برای ساختن این فیلم این بود که می‌خواست از طریق بیان داستان زندگی‌اش به کسانی دیگری که مانند او بیناجنس، تراجنس یا تراجنسیت هستند و هنوز جوان اند، قدرت ببخشد تا این شجاعت را پیدا کنند که آنان نیز خود شان باشند.
خانم حیدری در رابطه به هدف خود از تهیه‌ی این فیلم می‌گوید که او در گام نخست می‌خواست پیام لیلا را روایت کند و به گوش جهانیان برساند. و در گام بعدی، روش شناخت شخصیت خود افراد بود که او در داستان لیلا، می‌دید.
فریبا گفت: «چیز دیگری که برای من مهم است و اولویت دارد این است که انسان‌ها سعی کنند خود شان باشند. برای من این نکته در شخصیت لیلا بسیار مهم بود که تمام عمرش مبارزه کرد/می‌کند تا خودش باشد.»
فریبا حیدری درباره‌ی راهیابی فیلم کوتاه مستند «لیلا» در فستیوال سینمایی گولدبک سویدن می‌گوید کسانی برای اشتراک در این فستیوال واجد شرایط بودند که در یکی از سه فستیوال بزرگ سویدن و یا این‌که در فستیوال‌های بین‌المللی مقامی داشتند. خانم حیدری قبلا نیز جایزه‌های معتبری چون «تمپو»، بزرگ‌ترین فستیوال مستند سویدن را دریافت کرده است.
به‌گفته‌ی خانم حیدری، در مرحله‌ی نخست این فستیوال ۱۳ فیلم انتخاب شدند و در گام بعدی، سه فیلم به مرحله‌ی نهایی راه یافتند که «لیلا» توانست مقام اول بهترین فیلم کوتاه مستند ۲۰۲۳ سویدن را از آن خود کند.
مهرین راشیدی
