کابل/۱۵قوس/فرهنگستان
شورای جهانی موسیقی عنوان «قهرمان حقوق موسیقی» سال ۲۰۲۲ را به دکتر احمد ناصر سرمست، بنیانگذار و رئیس انستیتوت موسیقی افغانستان اهدا کرد.
احمد ناصر سرمست روز(دوشنبه، ۱۴قوس) در حساب کاربری فیس‌بوکش نوشته‌است: «این‌شورا بزرگ‌ترین شبکه نهاد‌ها و سازمان‌های موسیقی با بیش از هزار نهاد عضو از ۱۵۰ کشور است و این عنوان را به هنرمندان و موسیقی‌دان‌هایی اعطا می‌کند که در راستای مبارزه برای تضمین پنج حق موسیقی اعلام‌شده این شورا، تلاش و مبارزه می‌کنند.»
در بیانیه شورای جهانی موسیقی آمده است که ناصر سرمست با تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اکتوبر سال ۲۰۲۱، توانسته است ۲۷۳ تن از اعضای انستیتوت ملی موسیقی افغانستان را، شامل دانشجویان، کارکنان و آموزگاران، از افغانستان خارج، و کمک کند تا در شهر لیسبون در پرتغال مستقر شوند.
در این بیانیه ذکر شده است: «او موسیقی کشور زادگاهش را از خطر انقراض حفظ کرده است، جان بسیاری از استادان موسیقی را نجات داده، و آینده نوازندگان زن و مرد جوان افغان در خطر را تضمین کرده است.»
دکتر سرمست در افغانستان متولد شده‌است و در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۹۰ میلادی در روسیه در اتحاد جماهیر شوروی سابق تحصیل کرد، اما در دوران جنگ‌های داخلی و ممنوعیت اجرای موسیقی، به استرالیا پناهنده شد.
او پس از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ با حمله نظامی ایالات متحده آمریکا و متحدان آن، در سال ۲۰۰۶ به افغانستان برگشت است. دکتر سرمست در سال ۲۰۱۰ انستیتوت ملی موسیقی افغانستان را تاسیس کرد.به‌رغم تهدیدهای امنیتی طالبان، دختران و پسران أفغان در کنار یکدیگر نواختن سازهای کلاسیک افغان و غربی را در این انستیتوت آموزش می‌دیدند.
سرمست همچنین توانست نخستین ارکستر زنان افغانستان را به نام «زهره» تشکیل دهد و این ارکستر با اجرای کنسرت در خارج از افغانستان، خوش درخشید.
در نظام جمهوریت افغانستان که از حمایت کشورهای غربی برخوردار بود، هنر موسیقی رشد کرده بود و محدودیتی بر فعالیت هنرمندان وضع نشده بود. اما با سلطه مجدد طالبان بر افغانستان در اکتوبر ۲۰۲۱، موسیقی نیز ممنوع اعلام شد. به احتمال زیاد، افغانستان تنها کشور در سطح جهان باشد که آوازخوانان و نوازندگان اجازه اجرا ندارند و شهروندان آن نیز پنهانی موسیقی گوش می‌دهند.
طالبان در نخستین ماه‌های حاکمیت خود بر أفغانستان، به تمامی رسانه‌ها دستور دادند که از پخش موسیقی جلوگیری کنند.
با روی کار آمدن طالبان، بسیاری از آوازخوانان و نوزاندگان افغان کشورشان را ترک کردند. آوازخوانان، موسیقی‌دانان و نوازندگان افغان هشدار می‌دهند که با تداوم محدودیت‌های طالبان، موسیقی فولکور این کشور در معرض نابودی قرار خواهد گرفت.
گفتنی‌ست که شورای جهانی موسیقی از سال ۱۹۴۹ بدین سو در بخش‌های مختلف حقوق موسیقی، به ویژه حق آزادی بیان از طریق موسیقی، فعالیت می‌کند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
