کابل/۱۷سرطان/فرهنگستان
روزنامه هنر در مطلبی نوشته است که در پی حاکم شدن دوباره طالبان بر افغانستان، هنر زیر سیاست‌های سختگیرانه و بنیادگرایانه این گروه له شده و در حال نابودی است.
روزنامه هنر در مطلبی نوشته که کادرهای هنری در افغانستان به‌تدریج از نهادهای دولتی برکنار شده‌اند و دانشجویان و دانش‌پژوهان از آموزش دیدن و پرداختن به رشته‌های هنری منع شده‌اند.
این روزنامه برای نمونه به دانشکده «هنرهای زیبا» در دانشگاه کابل اشاره کرده است که پیش از تسلط طالبان، بیشتر از یک‌هزار دانشجو در هشت رشته تحصیلی در آن تحصیل می‌کردند، اما اکنون، در پی حاکم شدن مجدد طالبان، فقط ۲۵۰ دانشجو در دو رشته تحصیلی مشغول آموزش‌اند که همه آن‌ها هم مرد هستند.
این روزنامه نگاشته که بخش‌های موسیقی، مجسمه‌سازی، ادبیات نمایشی، و عکاسی از برنامه‌های آموزشی آن دانشکده حذف شده است. در مطلب این روزنامه آمده است که بر اثر محدودیت‌های اعمال شده بر هنرمندان- که شامل ممنوع بودن غیررسمی موسیقی و مجسمه‌سازی و طراحی پرتره است- بسیاری از اعضای هیئت علمی مجبور به ترک کشور شده‌اند.
بدون در نظر گرفتن کارکنان زن که دیگر اجازه تدریس ندارند، فقط پنج نفر از ۶۰ آموزگار آن دانشکده باقی مانده‌اند. به نوشته روزنامه هنر، برای جایگزین کردن کادرهای از دست رفته تلاش‌هایی شده است، اما بخش سینما هیچ آموزگاری ندارد و در حال حاضر قادر به پذیرش دانشجو برای سال تحصیلی آینده نیست.
در گزارش روزنامه هنر آمده که در کنار نهادهای تحصیلی دولتی، موسسات دیگری که در بخش هنر کار می‌کردند نیز اکنون فلج شده‌اند و حمایت‌کننده‌ای ندارند. پیش از این، موسسات خارجی مانند «جی‌آی‌ریت» (آژانس توسعه آلمان) از نهادهای غیردولتی که در بخش هنر فعال بودند حمایت می‌کردند، اما اکنون، همه این موسسات خارجی دفترهای خود را در افغانستان بسته‌اند.
پس از سلطه دوباره طالبان بر افغانستان، موسیقی، تئاتر، و در کل هنر، به فراموشی کامل سپرده شد. رسانه‌ها به‌سرعت از پخش کردن هرگونه موسیقی منع شدند و انستیتوی ملی موسیقی، که توانسته بود خود را در سطح جهانی معرفی کند، بسته شد.
طالبان با حذف بخش‌های موسیقی و تئاتر و سینما از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه کابل ده‌ها دانشجو را بلاتکلیف گذاشتند. در کنار آن، برخورد خشونت‌بار طالبان با اهالی موسیقی در نزدیک به هشت ماه گذشته چهره ضدهنر این گروه را کاملا آشکار کرده است. افراد طالبان هنوز تمام افغانستان را به تصرف در نیاورده بودند که خاشه، هنرمند افغان، را به قتل رساندند.
آن‌ها بعدا چند خواننده آواز را بازداشت و بعد از شکنجه‌های بسیار رها کردند. موسیقی را از جشن‌های مردم حذف کردند و به مردم اخطار دادند که در صورت پخش موسیقی در جشن، آن را به هم خواهند زد. طالبان حتی به راننده‌‌ها هم هشدار دادند که در ماشین موسیقی گوش ندهند.
از سویی هم این گروه، در نخستین ماه تسلط خود بر افغانستان، فعالیت هنرمندان زن را در تئاتر و سینما ممنوع اعلام کردند. همین باعث شد که معدود زنان شاغل در حوزه تئاتر خانه‌نشین شوند و زندگی‌شان از نظر تامین معیشت و گذران مالی نیز دشوارتر شود.
شماری از زنان فعال در حوزه تئاتر در رسانه‌های خصوصی و برخی از کانال‌های یوتیوبی کار می‌کردند که «شغل دوم» آنان محسوب می‌شد، اما طالبان این فرصت کاری را نیز از آنان گرفتند.
در نظام جمهوری، که از حمایت کشورهای غربی برخوردار بود، حضور زنان در سینما و تئاتر نیز افزایش یافته بود، اما بازگشت طالبان به قدرت پس از دو دهه جنگ باعث شد که دستاورد زنان در این عرصه‌ها نیز نابود شود.
نزدیک به دو سال از حکومت طالبان در افغانستان می‌گذرد و در این مدت بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر از ترس طالبان کشور را ترک کرده‌اند. مهاجرت این قشر همچنان ادامه دارد و بسیاری از آن‌ها که هنوز در افغانستان مانده‌اند، برای مهاجرت و پناهندگی به کشورهای دیگر تلاش می‌کنند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
