همسویی نانوشتهی کرزی، طالبان، پاکستان و قدرتهای منطقهای
مانورها و موضعگیریهای اخیر حامد کرزی، ارگ را نگران کرده است. کرزی این روزها در مخالفت با امریکا و حکومت وحدت ملی به صراحت سخن میگوید. کرزی بسیار رک و بیپرده حکومت وحدت ملی و امریکا را به حمایت از داعش متهم میکند. کرزی با روسیه نیز نزدیک شده است و چیزهایی که رییسجمهور پیشین میگوید تفاوتی با موضعگیریهای دولت روسیه ندارد. گویی اعلامیهها و موضعگیریهای مقامهای روسیه در مورد افغانستان را کرزی مینویسد.
جالب این است که موضعگیری کرزی با موقف پاکستانیها نیز همآهنگ است. پاکستانیها در جواب به اعلام استراتژی ترمپ، افزایش نقش هند در افغانستان و جنوب آسیا را نکوهش کردند. کرزی هم در یک مصاحبه با بیبیسی گفت امریکا هند را «وکیل ووصی» افغانستان انتخاب کرده است و نباید چنین کند. علاوه بر این دیدگاههای کرزی با دیپلوماسی منطقهای پاکستان نیز همآهنگ است. چندی پیش جنرال اسد درانی، رییس پیشین آیاسآی در مصاحبهای با یک رسانهی روسی گفت طالبان برای مسکو خطرناک نیستند، بلکه حضور امریکا در افغانستان هم برای روسیه و هم برای پاکستان خطرناک است.
پاکستان حال همین فکر را در منطقه میفروشد و جالب این است که کرزی هم خواسته و ناخواسته در خدمت دیپلوماسی منطقهای پاکستان قرار گرفته است. کرزی مثل جنرال درانی رییس پیشین آیاسآی ابراز عقیده میکند که حضور نظامی امریکا در افغانستان به نفع نیست. کرزی دید مثبت در مورد طالبان دارد. کرزی دیگر باورش را به روابط دولت با دولت از دست داده و از تماسهای کشورهای منطقه با طالبان استقبال میکند. به بیان دیگر، تلاشها و موضعگیریهای کرزی سبب شده است که طالبان به نوعی مشروعیت منطقهای دست یابند. روسیه، ایران و چین دیگر ابایی ندارند از این که بگویند با طالبان منافع مشترک دارند.
بعید نیست که در انتخابات آینده، کرزی به حمایت کشورهای منطقه یک تکت انتخاباتی بسازد. از آن جایی که نفوذ روسیه و ایران، بر طالبان بیشتر شده است، احتمال دارد که نامزد مورد حمایت کرزی، به نحوی از حمایت طالبان هم برخوردار شود. هیچ بعید نیست که در انتخابات بعدی ریاستجمهوری تکت مورد حمایت کرزی، پشتیبانی پاکستان، ایران، روسیه، چین و طالبان را داشته باشد.
فکری که پاکستان در منطقه میفروشد این است که طالبان متحد اسلامآباد اند، اما جنرالهای راولپندی دیگر در پی «دولت دوست» در کابل نیستند، بلکه میخواهند یک دولت توافقی که تمام گروههای سیاسی افغانستان به شمول طالبان در آن حضور داشته باشند، در افغانستان شکل بگیرد. جنرال اسد درانی رییس پیشین آیاسآی که بخشی از جامعهی استراتژیک پاکستان است، این فکر را با آب و تاب زیاد در رسانههای روسی، تبلیغ میکند.
جنرال درانی و مجموع جامعهی استراتژیک پاکستان، به کشورهای منطقه از جمله روسیه میگویند که طالبان و جنگجویان چندملیتی متحد این گروه، به روسیه، ایران، چین و دیگر کشورهای منطقه خطر نیستند، بلکه حضور امریکا در افغانستان برای این کشورها خطرناک است. جامعهی استراتژیک پاکستان تبلیغ میکند که امریکا در افغانستان و منطقه ثبات نمیخواهد. آنان میگویند که امریکا بحران، بینظمی و حضور درازمدت نظامی در منطقه میخواهد. رسانههای مهم پاکستان مثل «دان»، «آبزرور» و «نیوز» به ارتش و حکومت این کشور مشورت میدهند که امریکا ارادهای برای پایان جنگ افغانستان ندارد و میخواهد در آنجا حضور داشته باشد. این رسانهها به دستگاه دیپلوماسی پاکستان مشورت میدهند که این موضوع را باید با کشورهای منطقه مطرح کند و در همآهنگی با این کشورها حضور امریکا در افغانستان را مدیریت کند.
جامعهی استراتژیک پاکستان به کشورهای منطقه میگوید که دولت افغانستان و مجموع جریان پس از بن، تابع مطلق امریکا است و نمیخواهد/نمیتواند متحد کشورهای منطقه و حافظ منافع مشروع آنان باشد. جنرال درانی در مصاحبه با رسانههای روسی بسیار به صراحت به مخاطبان روسیاش گفت که به دلیل این که دولت افغانستان تابع مطلق امریکا است، تقویت این دولت و تضعیف طالبان به لحاظ استراتژیک سودی برای پاکستان، روسیه، ایران و چین ندارد. این جنرال پاکستانی میگوید که در عوض، طالبان گروهی است که میتوان به وسیلهی آن، امریکا را از افغانستان بیرون کرد.
کابل و امریکا تایید کردهاند که روسیه به طالبان سلاح میدهد. گزارشهای دقیقی از حمایت فعال و مستقیم نیروی قدس ایران از طالبان منتشر شده است. حمایت استراتژیک ارتش پاکستان از طالبان که جزو مسلمات است و کسی نیست که آن را قبول نداشته باشد. چین هم به اثر تشویقهای پاکستان با طالبان تماس دارد. این چیزی است که مقامهای چینی آن را تأیید کردهاند.
این نشان میدهد که یک ایتلاف نانوشته و اعلامناشده بر ضد اتحاد استراتژیک امریکا و افغانستان در منطقه شکل گرفته است. این ایتلاف، همانطوری که در جبههی جنگ فعال است، بعید نیست که در آینده در سیاست افغانستان نیز فعال شود و از یک تکت انتخاباتی حمایت کند. معمار این تکت انتخاباتی به احتمال قوی حامد کرزی خواهد بود. کرزی اگر در برگزاری جرگهی عنعنهای موفق نشود، بعید نیست که روی تشکیل یک تکت انتخاباتی همسو با روسیه، ایران، چین و طالبان، به صورت جدی کار کند.
قبول بازی دموکراتیک توسط کشورهای منطقه و واردشدن آنان در بازی انتخابات و دموکراسی افغانستان به سود کشور است. تقویت دموکراسی به سود افغانستان است. تنها دموکراسی میتواند برای حل منازعهی قدرت در افغانستان، مفید واقع شود، اما نگاه منطقه به دموکراسی افغانستان استراتژیک نیست، دموکراسی برای ایتلاف منطقهای ضد اتحاد استراتژیک کابل و امریکا، ارزش ابزاری دارد و بس.
دموکراسی کنونی افغانستان، محصول حضور جامعهی جهانی و امریکا است. امریکا و جامعهی جهانی، در ۱۶ سال گذشته در کنار مبارزه با طالبان و تروریسم، برای افغانستان دموکراسیسازی کردند. امریکا و جامعهی جهانی، انتخاباتهای افغانستان را تمویل کردند، رسانههای آزاد کابل را حمایت کردند و جریانهای سیاسی افغانستان را قناعت دادند تا دموکراسی را به عنوان روش منطقی و قابل قبول حل منازعهی قدرت بپذیرند.
ایتلاف منطقهای ضد اتحاد استراتژیک امریکا و کابل، از دموکراسی که محصول حضور جامعهی جهانی در افغانستان است، سوء استفاده خواهد کرد، تا به اهدافش برسد. وقتی این هدف آنان برآورده شد، به عمر دموکراسی افغانستان پایان خواهند داد. اگر روابط امریکا و روسیه تا یک سال آینده بهبود یابد، سیر تحول اوضاع در منطقه تغییر خواهد کرد. متأسفانه بسیاری از الیت سیاسی افغانستان به رغم چهل سال جنگ و خونریزی تا حال یاد نگرفتهاند که نیروی نیابتی کشورهای منطقه نشوند.
واقعیتی که کشورهای منطقه فراموش کردهاند این است که طالبان یک جریان ایدیولوژیک است. طالبان امیرالمومنین دارند، خودشان را امارت میخوانند و جنگجویان خارجی به رهبر این گروه بیعت دارند. چنین نیرویی دوست هیچ کشوری نخواهد شد.
سه شنبه ۱۶ عقرب ۱۳۹۶ –
نویسنده : فردوس
منبع : هشت صبح
