روزگار سیاه زنان افغان؛ ۴۳ هزار مورد خشونت در سایه حکومت دموکرات
پس از سقوط گروه طالبان روزنه جدیدی برای بانوان افغانستان باز شد. طالبان فضا را برای زنان تاریک و تار ساخته بود. هیچ زنی در نهادهای دولتی کار نمیکرد و حق تعلیم، تحصیل، کار و فعالیتهای اقتصادی اجتماعی از زنان گرفته شده بود. قانون اساسی و سایر قوانین، حقوق برابر با مرد را برای زنان تضمین کرد و صدها نهاد مدنی و مدافع حقوق بشر، فعالیتشان را در راستای بهبود وضعیت زنان آغاز کردند.
شانزده سال بعد با وجود حضور زنان در نهادهای دولتی و غیر دولتی، زندگی برای زنان در افغانستان همچنان دشوار و پر چالش است. خشونت به انواع مختلف ادامه دارد، با گسترش ساحه نفوذ طالبان، زنان نخستین کسانیاند که از حقوق شان محروم میشوند و در مناطق ناامن حق زنان به رسمیت شناخته نمیشود.
آمار خشونت علیه زنان در پانزده سال اخیر نشان میدهد که در این مدت بیش از ۴۳۰۰۰ مورد خشونت علیه زنان تنها در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ثبت شده است. این آمار از گزارشهای نشر شده توسط کمیسیون حقوق بشر به دست آمده و مسوولان کمیسیون به این باورند که رقم واقعی خشونت علیه زنان بیشتر از این است، زیرا بسیاری قربانیان حاضر به ثبت قضایای خشونت نیستند.
آماری که از خشونت علیه زنان ثبت شده تنها مربوط به قضایایی است که در نتیجه شکایت زنان قربانی به دست آمده است، در حالی که شمار درشتی از زنان به دلایل مختلف نمیتوانند به نهادهای دولتی و غیردولتی مراجعه کنند و از ظلمی که برآنها صورت میگیرد شکایت کنند. با وجود فعالیت دهها نهاد مدافع حقوق زن، وضعیت زنان در افغانستان همچنان نگران کننده است و با گذشت هر سال رقم خشونت افزایش مییابد.
خشونت فزیکی
تنها در سال ۱۳۹۵ خورشیدی ۵۵۷۵ قضیه خشونت علیه زنان، توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ثبت شده است. گزارش این کمیسیون نشان میدهد که بیشترین خشونت علیه زنان، خشونت فزیکی بوده است.
خشونتهای فزیکی نیز به اشکال مختلف علیه زنان وجود داشته چنانچه:
لت و کوب ۱۲۴۵ مورد؛
سوزاندن ۱۰ مورد؛
مجروح کردن ۷۵ مورد؛
کار اجباری ۴۵ مورد؛
قتل زنان
براساس این گزارش، در جریان یک سال گذشته ۲۳۴ زن در سراسر افغانستان به قتل رسیدهاند. بیشتر این قتلها در شمال، جنوب و جنوب غرب این کشور اتفاق افتاده است.
گزارش در رابطه به پیگیری عدلی و قضایی قضایای قتل زنان نوشته است: “از مجموع قضایای قتل زنان در سراسر افغانستان، اکثر عاملان قضایای قتل زنان، فراری اند و تعداد اندکی از عاملان این قضایا دستگیر و دوسیه های متهمان، پس از تحقیقات توسط سارنوال موظف، به دادگاه فرستاده شده است.”
یافتههای گزارش حاکی از آن است که عاملان قتل زنان در مناطق ناامن، به نهادهای عدلی و قضایی سپرده نشدهاند.
خشونت جنسی
خشونتهای جنسی از مواردی دیگر خشونت علیه زنان است. این نوع خشونتها به دلیل برداشتهای سنتی، بیشتر پوشیده میمانند و قربانیان تلاش میکنند آن را رسمی نکنند و پنهان نگهدارند.
با آن هم در طول سال ۱۳۹۵ صدها مورد خشونت جنسی توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر ثبت شده است. در جریان این سال ۳۶۱ مورد خشونت جنسی مانند تجاوز جنسی، روابط نامعمول جنسی، توهین تحقیر، بیحرمتی جنسی و روسپی گری اجباری، در سراسر افغانستان ثبت شده است. در این سال ۴۳ مورد مقاربت جنسی اجباری و لواط نیز گزارش شده است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، از افزایش خشونتهای جنسی نگران است: «متأسفانه تجاوز جنسی نه تنها باعث جراحات مستقیم جسمی بلکه موجب آسیب های روانی از قبیل افسردگی، خطر مبتلا شدن به ایدز و بارداری ناخواسته نیز میشود.”
در گزارشهای حقوق بشر آمده است که بسیاری زنان قربانی خشونت جنسی مجبور میشوند سکوت کنند:«زنانی که صدای شان را در مورد تجاوز جنسی بلند کنند، با خطرات و تهدید هایی چون لکه بدنامی، ترک شدن از سوی شوهر، محرومیت از حقوق اجتماعی و اقتصادی مواجه شده و در معرض تخطی های بیشتر حقوق بشری و وخامت صحی قرار می گیرند.»
خشونت روانی
نهادهای حقوق بشری به این باور اند که قضایای بسیار اندکی از این نوع خشونت در نهادهای رسمی ثبت میشوند. بسیاری زنان هنوز نمیدانند که خشونت روانی و زبانی نوعی از خشونت است و عاملان آن مورد پیگرد قرار میگیرند.
آمار گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر نشان میدهد که در یک سال گذشته ۱۰۹۴ مورد تخویف، استهزا و دشنام، ۲۳۰ مورد تهدید به طلاق و اخراج از منزل، ۱۳۸ مورد انزوای اجباری، ۱۹۸ مورد تهمت زدن و تهدید به قتل ۱۷۹ مورد ثبت شده است.
به باور کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان خشونت لفظی و روانی با زنان هم می تواند در داخل خانواده و هم در محلات عامه به شکل آزار و اذیت خیابانی به وقوع بپیوندد و زنان را در وضعیتی خطرناک و دشوار قرار دهد.
یافتههای کمیسیون نشان میدهد که سرانجام خشونتهای روانی انزوا، سرخوردگی، اضطراب، استرس، ناامیدی، حقارت و حتا عقده نسبت به دیگران میباشد.
خشونت اقتصادی
خشونت اقتصادی نوع دیگر خشونت است که زنان در افغانستان از آن رنج میبرند. براساس سنتها و برداشتهای سختگیرانه از مذهب، هنوز بسیاری زنان اجازه کار و فعالیت در بیرون از خانه را ندارند و کار داخل خانه به دلیل این که مزدی ندارد، کار اقتصادی به حساب نمیآید و به عنوان فعالیت اقتصادی به رسمیت شناخته نمیشود.
تنها در سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۱۲۰ مورد خشونت اقتصادی علیه زنان توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ثبت شده است. چنانچه عدم تامین نفقه ۸۳۱ مورد، منع تصرف در اموال شخصی ۷۹ مورد، نپرداختن مهریه ۸۲ مورد، ممانعت از حق کار ۲۴ مورد و منع تصرف در ارث ۷۹ مورد ثبت شده است.
خشونتهای اقتصادی و اجازه ندادن به زنان برای اشتراک در فعالیتهای اقتصادی سبب شده، تا زنان برای همیشه به شوهران و سایر اقاربشان وابسته باقی بمانند. به این دلیل آنها در تصمیمگیریها نقشی ندارند و در خانواده و جامعه از موقعیت نازلتری برخوردار هستند.
خشونت علیه زنان دلایل زیادی دارد چنانچه رسوم و عنعنات ناپسند، بیسوادی، بیخبری از قانون از مواردی اند که زمینه خشونت با زنان را فراهم میکند اما براساس گزارشهای کمیسیون مستقل حقوق بشر، بیسوادی یکی از عوامل اصلی ادامه خشونت با زنان است، چنانچه ۶۰ درصد عوامل خشونت با زنان بیسوادی ذکر شده است.
پس از شانزده سال حضور و فعالیت نهادهای مدنی و مدافع حقوق زنان، وضعیت با گذشت هر روز بدتر میشود. گروههای افراطی محدودیتهای بیشتری علیه زنان وضع میکنند و محدودتر شدن حاکمیت دولتی، فضا را برای خشونتهای بیشتر فراهم میکند.
زنان در ولایت های مختلف، به بهانه های گوناگون به گلوله بسته می شوند، سنگسار می شوند، دختران با زور و جبر به نکاح پسران و یا خود افراد مسلح در می آیند و مواردی از این دست اند که آینده زندگی زنان در افغانستان را همچنان تاریک نگه می دارد….
نویسنده : یاسمن حکیمی
منبع : هشدار
جمعه, ۱۹ جوزا, ۱۳۹۶
