فرش سیاه درجشنواره بین‌المللی فلم زنان – هرات

مسیر رسیدن به محل برگزاری جشنواره بین‌المللی فلم زنان -هرات که معمولا باید سرخ باشد، این بار سیاه است. دلیلش هم اعتراض به همه بی‌عدالتی‌ها و ستم‌هایی است که بر زنان روا داشته می‌شود. داخل سالون نمایش فلم، جای سوزن‌انداختن نیست. هوای داخل سالون هم بر خلاف بیرون، کاملا گرم است، البته نه به خاطر وجود وسایل گرم‌کننده، تنها دم و بازدم حاضران در سالون، باعث این گرمی شده است. عده‌ای از حاضران ایستاده فلم تماشا می‌کنند، زیرا تمام چوکی‌های حاضر در سالون پر شده است. هیات داوران هم هر چند دقیقه بیرون می‌شوند و برای نوشیدن چای یا کشیدن سگرت و یا هم مصاحبه با رسانه‌ها، هوایی تازه می‌کنند. در همین وقت بود که توانستم رخشان بنی‌اعتماد از کارگردانان مطرح سینمای ایران را حاضر به مصاحبه بسازم. خانم بنی‌اعتماد می‌گوید اولین دلیل اهمیت جشنواره بین‌المللی فلم زنان این است که مختص زنان نیست. بل‌که در این جشنواره مردهایی‌اند که در مورد زنان فلم ساخته‌اند و این مساله وجه تمایزی نسبت به جشنواره‌هایی است که فقط آثار زنان را نمایش می‌دهد. خانم بنی‌اعتماد می‌گوید در فضای فعلی افغانستان که بسیاری از موضوعات به دلیل جو ملتهب موجود قابل طرح و بیان‌کردن نیستند، برگزاری چنین جشنواره‌ای خودش یک ارزش بزرگ است. بنی‌اعتماد معتقد است که کار فرهنگی تاثیر سریع و آنی ندارد، بلکه مانند ریختن قطره‌های باران بر صخره‌های بزرگ، در درازمدت اثر خود را نشان می‌دهد. به همین دلیل برگزاری چنین جشنواره‌ای حتا در همین فضای ملتهب فعلی هم می‌تواند اثر خود را بر جا بگذارد. خانم بنی‌اعتماد می‌گوید به‌دلیل اشتراکات هویتی، تاریخی و زبانی، رابطه میان ایران و افغانستان یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و او آرزو دارد که این روابط، بیشتر شود. خانم بنی‌اعتماد می‌گوید برخلاف تصویردهی رسانه‌ها از افغانستان،که حاوی جنگ و نا‌به‌سامانی است، او می‌داند که در این خطه، مردم زندگی می‌کنند و زندگی هم‌چنان جریان دارد. او می‌گوید صلح و مهربانی‌ای که در قلب‌ افغان‌ها وجود دارد، این کشور را امن‌ترین جای جهان ساخته است.
با رویا سادات، رییس خانه فلم رویا و موسس جشنواره فلم زنان – هرات در باره‌ی حضور فلم‌سازان خارجی پرسیدم. رویا سادات گفت: «از لحاظ کیفیت، این جشنواره نسبت به سه جشنواره گذشته وضعیت بهتری دارد، هم از لحاظ محتوا و هم از لحاظ کیفیت در سطح بلندی قرار گرفته است.»
به گفته رویا سادات، حتا یک تعداد از فلم‌سازان افغانستان فقط برای جشنواره فلم زنان، فلم ساخته‌اند و آن را تا برگزاری جشنواره تکمیل کردند. او می‌گوید فلم‌های خارجی نیز از لحاظ کیفیت در سطح بالایی قرار دارند، حتا فلم‌هایی هستند که هم‌زمان با اکران آن در امریکا، به جشنواره فلم زنان هرات نیز فرستاده شده‌اند.
خانم سادات می‌گوید در مجموع امسال حدود ۲۰۰ فلم از افغانستان و کشور‌هایی مانند هند، امریکا، ایران ایرلند، ایتالیا و روسیه هم‌چنان چند کشور آسیایی در این دور به رقابت گذاشته شده‌اند. خانم سادات می‌گوید انعکاس رسانه‌ای هر چهار دوره جشنواره فلم زنان باعث شده که جشنواره‌های بین‌المللی دیگر هم به فکر همکاری با ما شوند. به گفته رویا سادات، از جشنواره فلم زنان لندن و کلن آلمان به جشنواره فلم زنان – هرات پیش‌نهاد همکاری شده و گفته شده که ما می‌توانیم فلم‌های شامل در این جشنواره‌ها را نیز به جشنواره فلم زنان – هرات بفرستیم. خانم سادات هم‌چنان می‌گوید که به‌دلیل بالارفتن سطح کیفی فلم‌های افغانستان، امسال این فلم‌ها هم وارد رقابت‌های بین‌المللی شده است. او می‌گوید در سال‌های گذشته بخش رقابت‌های بین‌المللی و رقابت فلم‌های افغانستان از هم جدا بود. رویا سادات می‌گوید: «از‌‌ همان اولین جشنواره تلاش ما این بود که سطح استاندارد این جشنواره را همیشه حفظ کنیم. هم از لحاظ کیفیتی و هم از لحاظ تخنیکی که خوشبختانه در طول این چهار سال ما این استاندارد را حفظ کرده‌ایم.»
رویا سادات می‌گوید یکی از تلاش‌های دیگر جشنواره این است که این فلم‌ها به مخاطب عام نیز برسد. به همین خاطر از دولت می‌خواهد تا زمینه‌ی پخش این فلم‌ها در گوشه و کنار افغانستان را مهیا بسازد.
بنیاد آرمان شهر که سال‌هاست در عرصه مسایل حقوق بشری در افغانستان فعالیت می‌کند، از برگزار کنندگان این جشنواره است. گیسو جهانگیری رییس بنیاد آرمان شهر می‌گوید: «بدون فرهنگ‌سازی هیچ‌کدام از ارزش‌های حقوق بشری قابل نهادینه‌شدن نیست.»
هرچند به گفته‌ی بانو جهانگیری، دستاورد‌هایی نیز در عرصه حقوق زنان به وجود آمده است، اما او می‌گوید شاید بیشتر کار‌هایی که در طول این یک‌ونیم دهه برای اعتلای وضعیت زنان صورت گرفته «طبل تو خالی» بوده است.
به عقیده گیسو جهانگیری، جشنواره بین‌المللی فلم زنان ـ هرات از دو لحاظ برای نهاد آرمان شهر مهم است. اول این‌که یک گفتگوی داخلی را در باره‌ی زنان از طریق هنر شکل می‌دهد و دوم این‌که دروازه‌ها را به‌سوی مسایل جهانی باز می‌کند. او می‌گوید برگزاری این جشنواره نشان می‌دهد که افغانستان مایل است در گفتگو‌های جهانی حضور داشته باشد و از افغانستان نباید تنها پیام جنگ فرستاده شود.
جشنواره فلم زنان هرات نخستین بار در سال ۱۳۹۱ در هرات برگزار شد و سه دوره آن نیز در هرات دایر شد. چهارمین دور این جشنواره این‌بار در شهر کابل برگزار شده است و مسوولان برگزاری جشنواره می‌گویند، احتمال دارد دور‌های بعدی در دیگر شهر‌های افغانستان دایر شود.

فریدون آژند

منبع هشت صبح