اکادمی علوم افغانستان روز شنبه (۱۰ سنبله) سیمیناری را به مناسبت ۸۵۳مین سالگرد تولد مولانا جلال‌الدین‌محمد بلخی، در کابل برگزار کرد. در این برنامه شماری از فرهنگیان، شاعران، استادان دانشگاه و دانشجویان اشتراک کردند. شماری از مقام‌های حکومتی نیز به مناسبت این روز پیام‌هایی فرستاده بودند.
رییس جهمور محمداشرف غنی در پیامی که به مناسبت این نشست فرستاده بود، گفته است که ملت‌های پیش‌رفته‌ی عصر حاضر، محتاج خواندن و شنیدن آثار مولانا جلال‌الدین محمد بلخی و در مورد او استند.
عبدالقیوم قویم، استاد دانشگاه در سخنرانی‌اش در این برنامه گفت مولانا در هجده بیت نخست مثنوی که «نی‌نامه» نامیده می‌شود، جدایی انسان را از اصل خود و کوشش برگشت به آن اصل را بیان کرده است. آقای قویم ادعا می‌کند که در جمع تمام شاعران زبان فارسی، کسی را نمی‌توان یافت که از حیث وسعت اطلاعات، شدت هیجان و احساسات و شناخت دردهای درونی انسان، هم‌طراز مولانای بلخ باشد.
عبدالقیوم قویم افزود که مثنوی معنوی مولانای بلخ، یک اثر فرهنگی به شمار می‌رود که در گام نخست به افغانستان تعلق دارد. مولانا از بلخ، شمال افغاستان است و حکومت باید بر آن شود که در نشست‌هایی که در ارتباط به او از سوی نهاد «یونسکو» گرفته می‌شود، نماینده‌ای از زادگاهش نیز حضور داشته باشد.
سیدعلی‌شاه روستایار، عضو اکادمی علوم افغانستان می‌گوید هرچند مولانا جلال‌الدین محمدبلخی در ۱۳ سالگی با پدرش از بلخ سفر کرد، اما او تا پایان عمر همواره در آثارش از بلخ به عنوان زادگاهش و مکانی که به آن‌جا دلبستگی داشت، یاد کرده است.
چندی پیش کشورهای ایران و ترکیه تصمیم گرفتند تا مولانا جلال‌الدین بلخی را در نهاد یونسکو به عنوان نقطه‌ی مشترک فرهنگی‌شان ثبت کنند، اما این تصمیم با اعتراض‌های فروانی از سوی مردم و فرهنگیان افغانستان روبه‌رو شد. مقام‌های حکومت افغانستان به مسئولان یونسکو اذعان کردند که مولانا جلاالدین محمد بلخی می‌تواند نقطه‌ی مشترک فرهنگی و همگرایی میان افغانستان، ایران و ترکیه باشد، نام مولانا نباید به گونه‌ی «انحصاگرایانه» در نهاد یونسکو ثبت شود.
سیدمحی‌الدین هاشمی، عضو اکادمی علوم افغانستان می‌گوید که سه اثر ترجمه‌ی پشتوی مثنوی معنوی، یک منظوم و دو منثور چاپ شده است. حکایت‌های مثنوی معنوی مولانا از سوی صالح‌محمد کندهاری، به زبان پشتو ترجمه و زیر نام «پشتو مثنوی» در قالب موزون نشر شده است. به گفته‌ی آقای هاشمی، دو اثر دیگر نیز از ترجمه‌ی مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به زبان پشتو در قالب نثر وجود دارد. پژوهشگران و نویسندگان زبان پشتو تلاش دارند تا آثار مولانا را به گونه‌ی کامل به زبان پشتو ترجمه کنند.
چرا باید از مولانا بخوانیم؟
این بحث چندی پیش در شبکه‌های اجتماعی در گرفت. دیدگاه‌های فروانی مبنی بر این‌که جامعه‌ی امروز چه نیاز به خواندان آثار مولانا دارد، رد و بدل شد.
عبدالغفور آرزو، یکی از سخنرانان این محفل می‌گوید که در قرن بیست و یک، از بهر مبارزه با دیدگاه‌ها و افکار افراط‌گرایی، خوانش فلسفه‌ی عرفان و آثار مولانا جلال‌الدین محمدبلخی می‌تواند در زمینه‌ی آگاهی و ایمان به مردم کمک کند.
مجیب مهرداد، شاعر و نویسنده می‌گوید که در دنیای معاصر که دنیای تصادم اندیشه‌های افراطی است، اندیشه‌ی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی می‌تواند راه‌گشا باشد. آقای مهرداد همچنان افزود که مولانای بلخ طرفدار وحدت و یک‌پارچگی مردم که مبنای آن عشق و مهرورزی است، بود. این می‌تواند برای جامعه مفید باشد.
عبدالقیوم قویم، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ۸صبح می‌گوید که مولانا جلال‌الدین محم بلخی، در کتاب مثنوی معنوی ضمن این‌که در راستای مسایل دینی و اعتقادی روشنی می‌اندازد، در زمینه‌ی زندگی اجتماعی و معاشرت نیز صحبت می‌کند. آقای قویم می‌گوید سخنان مولانا هنگامی که در لباس عرفان و عشق نیز ارایه شود، خالی از دایره‌ی رفتار و ارتباط انسان‌ها با یکدیگر نیست.
شواهد و اطلاعات تاریخی نشان می‌دهند که مولانا جلاالدین در بلخ زاده شده است. در منطقه‌ای از این ولایت، خانقاهی گلی منسوب به بهاءالدین ولد، پدر مولانا وجود دارد. اطلاعات دقیقی در مورد زمان ساخت این خانه‌ی گلی در دسترس نیست، اما اسناد تاریخی حاکی از آن است که این خانقاه، در زمان تولد مولانا جلال‌الدین بلخی، از رونق و شکوه زیادی برخوردار بوده است. بر بنیاد اطلاعات تاریخی، مولانا جلال‌الدین در سن ۱۳ سالگی با پدرش، بهاءالدین ولد، از بلخ به عزم قونیه‌ی ترکیه سفر کرده است. مولانا جلال‌الدین محمدبلخی، از شاعران پر آوازه‌ی فارسی‌زبان است که آثارش، به ویژه «مثنوی معنوی» به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده است.
نویسنده : مصور زادفر
منبع : هشت صبح
یکشنبه، ۱۱ سنبله ۱۳۹۷
