کابل/۵جدی/فرهنگستان
اکادمیسین دستگیر پنجشیری ام‌روز (دوشنبه، ۵ جدی) در اثری بیماری و کهولت سن، به عمر ۸۹ ساله‌گی در واشنگتن دی‌سی امریکا درگذشت.
پنجشیری در قریه قابضان ولسوالی رخه ولایت پنجشیر زاده شد. او آموزش‌های ابتدایی را در مکتب ولسوالی رخه و تحصیلات عالی را در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل به پایان رساند.
او در سال‌های نخست پس از فراغت از دانشگاه، عضو هیات تحریریه روزنامه انیس بود و بعدها در پست‌های ریاست مطبوعات، مدیریت نشرات رادیو دولتی افغانستان و مدیریت نسخ خطی وزارت اطلاعات و فرهنگ کار کرد.
وی پس از کودتای این حزب علیه محمد داود، رئیس جمهور وزیر وزارت معارف (آموزش و پرورش) شد و بعد در پست وزارت فواید عامه کار کرد.
به گفته دستگیر هژبر، از دوستان آقای پنجشیری، او در اوایل تاسیس «حزب دموکراتیک خلق»، نخست درکنار ببرک کارمل قرار گرفت ولی بعدها ازجناح پرچم جدا شد و سازمانی به نام «خلق کارگر» تشکیل داد اما پس از چندی با رفقایش به جناح «خلق» این حزب پیوست.
در سال ۱۳۵۸ حفیظ‌الله امین، تره‌کی را به قتل رساند و به حاکمیت مطلق دست پیدا کرد. اما چند ماه بعد در ۶ جدی سال ۱۳۵۸ خورشیدی بنا به روایت‌ها، حفیظ الله‌امین و همه اعضای دفتر سیاسی که در اقامت‌گاهش در «تپه تاج بیگ» دعوت شده بودند، توسط آشپز روس مسموم شد و روس‌ها در یک عملیات نظامی ۴۵ دقیقه‌ای که به کاخ محل استقرار وی یورش بردند او را با رگبار مسلسل کشتند.
چهل و چهار سال قبل، کودتای هفت ثور ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داود، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.
پس از این کودتا دولت‌های چپ‌گرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت روی‌کار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که چهار دهه ادامه یافت.
غلام محمد غبار با نور محمد تره‌کی، ببرک کارمل، میر اکبر خیبر و شماری دیگری به شمول غلام دستگیر پنجشیری در راس حلقات مطالعاتی مخفی قرار داشتند.
آن‌ها بیش از یک دهه فعالیت فکری و سیاسی کردند و در این مدت صدها جوان تحصیلکرده و پرشور را با اندیشه‌های مارکسیستی آشنا و همنوا کردند.
در اوایل دهه چهل شمسی هواداران این تفکر ایجاد تحولات دموکراتیک به منظور رسیدن به جامعه سوسیالیستی را هدف خود عنوان کردند و “جمعیت دموکراتیک خلق افغانستان” را بنیان نهادند.
غلام دستگیر پنجشیری بر علاوه سیاست نویسنده و شاعر هم بود و از او مجموعه آثار شعری بنام‌های، بهار جاویدان، پیک دوستی، آینده جهانیم، ناله‌ی نیلاب، فروغ هستی و تالیفی زیر نام «ظهور و زوال حزب دموکراتیک خلق افغانستان» به یادگار مانده است.
نمونه‌ای از اثر وی:
تا قله‌ی آرزوی تسخیر شود نسلی ز مبارزان ما پیر شود گر ما نرسیدیم به آن قله‌ی سبز نسلِ دگری رسد ولی میر شود
…
در شهر و دیار ما نه شور است نه جوش
در کام جوان ما نه شهد است نه نوش
تا چند به این شیوه دهی عمر بباد
فرزند وطن بخیز و مردانه خروش!
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
