سال ۲۰۲۴ برای افغانستان با سرکوب بیسابقه، بحران اقتصادی و محرومیتهای شدید همراه بود. در این سال، طالبان به سرکوب سیستماتیک مردم، بهویژه زنان و دختران، شدت بخشیدند و رویدادهای تلخی در تاریخ این کشور رقم خورد. در حالی که افغانستان با محدودیتها و بحرانهای انسانی دستوپنجه نرم میکرد، صدای مقاومت خاموش اما امیدوارانه مردم همچنان به گوش میرسید. این گزارش نگاهی است به مهمترین رخدادهای سال ۲۰۲۴ که بر زندگی مردم افغانستان تأثیر عمیق گذاشت.
جنوری: آغاز محدودیتهای تازه
سال ۲۰۲۴ با اعلام سیاستهای سختگیرانه طالبان آغاز شد.
۱۰ جنوری: طالبان رسماً اعلام کردند که زنان اجازه کار در سازمانهای غیردولتی داخلی و بینالمللی را ندارند. این تصمیم، هزاران زن را از کار محروم کرد و بسیاری از سازمانهای امدادی را ناچار به توقف فعالیت در افغانستان کرد.
۲۵ جنوری: گزارشهایی از ولایتهای بدخشان و دایکندی منتشر شد که نشان میداد خانوادههای زیادی در سرمای کشنده زمستان، به دلیل توقف کمکهای بشردوستانه، جان خود را از دست دادهاند.
مارچ: تشدید محدودیتهای آموزشی
طالبان در ماه مارس فشار بیشتری بر آموزش دختران وارد کردند.
۱۵ مارچ: در اقدامی شدیدتر، طالبان آموزش خانگی و مجازی دختران را نیز ممنوع اعلام کردند. در هرات، مرکز آموزشی مخفی کشف و معلمان آن تهدید به زندان شدند.
۲۸ مارچ: تعدادی از دانشآموزان دختر در کابل که تلاش داشتند صنفهای خانگی مخفیانه برگزار کنند، بازداشت شدند؛ اگرچه پس از چند روز آزاد شدند، این حادثه پیام روشنی از سیاستهای سرکوبگرانه طالبان به جامعه ارسال کرد.
اپریل: حمله به هویت فرهنگی
فرهنگ و هنر در سال ۲۰۲۴ هدف شدیدترین حملات طالبان قرار گرفت.
۵ اپریل: طالبان هرگونه فعالیت هنری، حتی در محافل خصوصی، را ممنوع اعلام کردند. در قندهار، سازهای موسیقی ضبط شده در ملاعام سوزانده شد.
۲۰ اپریل: در بلخ، نقاشیهای دیواری با مضامین مقاومت و حقوق بشر توسط نیروهای طالبان تخریب شدند. این اقدامها تلاش آشکاری برای از بین بردن هویت فرهنگی و صدای اعتراض در افغانستان بود.
جولای: ممنوعیت حضور زنان در فضاهای عمومی
فشار بر زنان در ماه جولای به اوج خود رسید.
۱۰ جولای: طالبان زنان را از ورود به پارکها، باغها و باشگاههای ورزشی منع کردند. تصاویری از زنان که پشت درهای بسته باغ بابر ایستاده بودند، در رسانههای جهانی منتشر شد و خشم بینالمللی را برانگیخت.
سپتامبر: فشار بر رسانهها و فعالان مدنی
رسانهها و فعالان حقوق بشر هدف سرکوب شدید طالبان قرار گرفتند.
۲ سپتامبر: یک خبرنگار محلی در بلخ به دلیل انتشار گزارشی درباره فساد مقامات طالبان بازداشت شد.
۱۵ سپتامبر: چندین فعال حقوق زنان در غزنی مجبور به فرار از کشور شدند، زیرا طالبان آنها را به مجازات تهدید کرده بودند.
اکتبر: مهاجرت گسترده و بحران انسانی
بحران انسانی در افغانستان با موج جدید مهاجرت و فاجعههای انسانی همراه بود.
۱۶ اکتبر: در نیمروز، چندین پناهجو هنگام عبور از رود هلمند برای ورود به ایران غرق شدند و جان باختند.
۳۰ اکتبر: سازمان بینالمللی مهاجرت اعلام کرد که موج جدیدی از مهاجرت افغانها به ایران و پاکستان آغاز شده است. این موج ناشی از فقر و محدودیتهای شدید در کشور بود.
نوامبر: اوج بحران اقتصادی
اقتصاد افغانستان در ماه نوامبر به بدترین وضعیت خود رسید.
۱۲ نوامبر: قیمت مواد غذایی و سوخت به اوج خود رسید. مردم کابل برای خرید نان در صفهای طولانی انتظار میکشیدند.
۱۸ نوامبر: در غزنی و بامیان، مردم برای گرم کردن خانههای خود از وسایل پلاستیکی بهعنوان سوخت استفاده کردند؛ این بحران شرایط اسفباری را برای مردم رقم زد.
دسامبر: سرکوب بیشتر و امیدهای از دست رفته
آخرین ماه سال با سرکوبهای شدید و ناامیدی گسترده همراه بود.
۱۱ دسامبر: طالبان اعلام کردند که زنان دیگر اجازه شرکت در آزمونهای ورودی دانشگاه کابل را ندارند.
۲۰ دسامبر: در قندهار، تجمع مخفیانه زنان معترض توسط طالبان متفرق شد.
در روزهای پایانی سال، گزارشهای منتشرشده نشان داد که افغانستان با افزایش بیسابقه مهاجرت، سرکوب گسترده و ناامیدی عمومی دستوپنجه نرم میکند.
۲۰۲۴ برای مردم افغانستان سالی پر از محرومیت، سرکوب و بحران بود. طالبان با سیاستهای سرکوبگرانه، امید را در دل بسیاری از مردم افغانستان خاموش کردند. اما در میان این تاریکی، مقاومت مردم، بهویژه زنان و دختران، همچنان زنده است. هرچند فشارها بیش از هر زمان دیگری سنگینی میکند، اما روحیه ایستادگی و تلاش برای بقا، بارقههای امیدی را زنده نگه میدارد.
سمیع صدیقی
خبرنگار فرهنگستان
