در برنامهی گشایش پنجمین دور جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات، شماری از سینماگران داخلی و بیرونی روی فرش سرخ قدم زدند.
این جشنواره در وضعیت نه چندان خوب سینمای افغانستان برگزار میشود و برگزاری و تداوم آن، روزنهای امید یک فردای روشنتر را برای سینمای افغانستان باز میکند.
خانهی فلم رؤیا در همکاری با بنیاد آرمانشهر، پنجمین دور جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات را شام دوشنبه، چهارم سنبله، در کابل، پایتختی که در آن سیاستزدهگی عرصه را برای فرهنگ و هنر تنگ کرده است، برگزار کرد.
این جشنواره تا روز پنجشنبه، هفتم سنبله، که برنامهی اختتامیهی آن برگزار میشود، ادامه پیدا میکند. فلمهای این جشنواره در سینماها و مراکز فرهنگی به نمایش گذاشته میشود.
«این جشنواره جهان نابرابر را به رخ میکشد، جهانی که هنوز برای فهم عدالت سردرگم و یا هم خشمگین است. چشم ریزبین و پردهی گستردهی سینما، پنجرهای است برای درک روشنایی حقیقت. جشنوارهی بینالمللی فلم زنان هرات در پی ایجاد گفتوگوی جدی میان نخبهگان کشور در ارتباط به مسایل مربوط به زنان است.» این بخشی از بیانهای است که رؤیا سادات، کارگردان جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات، در برنامهی گشایش این جشنواره ارایه کرد.
در واقع این جشنواره به فلمهایی که موضوعات آنها مرتبط با زنان است و یا کارگردان آنها یک زن است، فرصت اشتراک میدهد تا از این طریق جهان برابر را برای مردان و زنان رقم بزند. روی این ملحوظ جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات نه تنها در افغانستان، که در سطح منطقه بیمانند خوانده میشود.
از سوی دیگر، جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات در تلاش ایجاد یک سینمای معناگرا و متعهد در افغانستان است؛ سینمایی که دهههای جنگ ریشههای آن را تقریباً خشکانده و آن را از کار انداخته است.
در سالهای پسین آنچه به عنوان سینمای افغانستان مطرح شد، به جز چند مورد استثنا، سینمای خالی از معنا بود. رؤیا سادات علاوه کرد: «ابزار ما برای مبارزه در برابر بیعدالتی و نابرابری زنان و مردان، سینمای معناگرا و متعهد میباشد.»
روحالامین امینی، دبیر جشنواره، در سخنانش گفت: «جشنوارهی امسال به این لحاظ با جشنوارههای سالهای پیش متفاوت است که این جشنواره قرار است در چهار ولایت هرات، کابل، ننگرهار و بامیان به صورت همزمان برگزار شود.»
از پایهگذاری جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات هفت سال میگذرد. سه دور اول این جشنواره صرفاً در هرات برگزار شد. دور قبلی جشنواره نیز تنها در کابل برگزار شد، اما در دور کنونی دستاندرکاران جشنواره شاهد پیشرفت کار خودشان هستند و اکنون این جشنواره را به صورت همزمان در چهار ولایت افغانستان برگزار میکنند.
در جریان برنامهی گشایش جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات، از انجنیر عبداللطیف احمدی زیر نام «گرامیداشت از یک عمر فعالیت هنری» تقدیر شد. آقای احمدی از فلمسازان سرشناس افغانستان است که از فلمهای مطرح او میتوان اختر مسخره، حماسهی عشق و سیاهموی و جلالی را برشمرد.
همچنان در این جشنواره از مهراوه شریفینیا، بازیگر مطرح سینمای ایران، به عنوان مهمان ویژه دعوت شده است. خانم شریفینیا از سال ۱۳۶۸ به بازیگری در سینما رو آورده و در این جریان در فلمهای بسیار نقش بازی کرده است. شریفینیا اولینبار است که به کابل آمده است. او میگوید: «کتابهایی را که من در مورد افغانستان خوانده بودم، روایت دیگری داشت. شاید در سالهای قبل وضعیت زنان به گونهای که امروز است نبوده است و این نشان میدهد که مردم افغانستان برای به دست آوردن حقشان تلاش میکنند.» خانم شریفینیا برگزاری این جشنواره را در راستای تأمین حقوق زنان مؤثر میداند.
از سوی دیگر مهتاب ماهر سادات، هنرپیشه و اشتراککننده در این برنامه، برگزاری این جشنواره را گامی مؤثر در زمینهی پیشرفت سینمای افغانستان و نیز تأمین حقوق زنان میداند. او میگوید: «هرچند زنان به لحاظ قانونی حقوق خود را دارند، اما از آن آگاهی ندارند. سینما میتواند به زنان در مورد حقوقشان آگاهی بدهد.»
در جشنوارهی کنونی در مجموع ۲۰۰ فلم از ۳۳ کشور دنیا به اشتراک گذاشته شده است که نظر به تصمیم کمیتهی گزینش، قرار است از این مجموع ۴۸ فلم در روزهای برگزاری جشنواره به نمایش گذاشته شود. علاوه بر آن، دو فلم به عنوان فلمهای مهمان و خارج از مسابقه، نمایش ویژه داده میشود.
از دو فلم خارج از مسابقه یکی متعلق به رخشان بنیاعتماد، فلمساز برجستهی ایرانیتبار است. خانم بنیاعتماد در این جشنواره عضو گروه داوران نیز است و فلمی که قرار است از او نمایش ویژه داده شود، «قصهها» نام دارد. فلم بعدی «نامه به رییس جمهور» اثری از رؤیا سادات، فلمساز افغان است. خانم سادات کارگردانی این جشنواره را نیز به دوش دارد.
از ۴۸ فلم پنجمین دور جشنوارهی بینالمللی فلم زنان ـ هرات، پنج فلم در بخش «فلمهای بلند داستانی بخش مسابقهی بینالمللی»، بیست فلم در بخش «فلمهای کوتاه داستانی بخش مسابقهی بینالمللی»، هفت فلم در بخش «فلمهای بلند مستند بخش مسابقهی بینالمللی»، پنج فلم در بخش «فلمهای مستند کوتاه بخش مسابقهی بینالمللی» و یازده فلم در بخش «فلمهای کوتاه داستانی بخش مسابقهی افغانستان» مورد داوری قرار میگیرد.
داوران پنجمین دور جشنواره بینالمللی زنان ـ هرات، متشکل از دو عضو افغان و چهار عضو از کشورهای آلمان، اسپانیا، هند و ایران میباشند. از میان این تعداد، رهنورد زریاب، رخشان بنیاعتماد و انانیا چکره بورتی، فلمهای داستانی را مورد داوری قرار میدهند و سه عضو دیگر، مارتین گورنر، آلبا استورا و سمیعالله نبیپور فلمهای مستند را داوری خواهند کرد.
در حاشیهی برنامهی گشایش این جشنواره، گروه موسیقی ناژو که از هرات به کابل آمده بود، سه پارچه آهنگ تلفیقی خراسانی را با گرمی اجرا کردند.
برنامهی اختتامیهی پنجمین دور جشنوارهی بینالمللی فلم زنان به روز پنجشنبه برگزار خواهد شد. تا آن زمان داوران، فلمها را با ریزبینی تماشا میکنند و فلمسازان هر کدام رؤیای تندیس لارجوردین جشنواره را در سر میپرورانند. اما آیا این تندیس را که چه کسی با خود خواهد برد؟