چالش ناتو : از ترامپ تا تروریسم

چالش ناتو: از ترامپ تا تروریسم

هفته پیش سران کشورهای عضو ناتو جلسه فوق‌العاده شان را در شهر بروکسل برگزار کردند.

این نشست اما هیچ مشابهتی به نشست‌های منظم و متعارف این سازمان نداشت. سران کشورهای عضو سازمان ناتو هر دو سال بعد یک‌بار در یکی از کشورهای عضو جلسه برگزار می‌کنند و سیاست‌های عمومی و بزرگ این سازمان را مورد بحث قرار می‌دهند. در نشست‌های اصلی ناتو، مهمانانی هم از سایر کشورهای همکار ناتو و یا هم کشورهایی که ناتو به آنان همکاری‌های نظامی و آموزشی دارد، دعوت می‌شوند. به همین دلیل بود که در سال‌های اخیر رییس جمهور کرزی و رییس جمهور غنی در نشست‌های این سازمان حضور داشتند و یا هم نماینده‌گانی در سطح وزیر دفاع و یا هم خارجه به نشست‌های این سازمان فرستادند. افغانستان حد اقل در نشست‌های سه دور اخیر این سازمان، در لیزبون پرتگال، شیکاگوی امریکا، ولز بریتانیا و وارسای پولند حضور پر رنگ داشت.

جلسات این سازمان که هر دو سال یک‌بار در سطح رییسان جمهور یا نخست‌وزیران برگزار می‌شود، شامل نشست‌های طولانی و بحث‌های عمیق روی مسایل مرتبط به کار این سازمان می‌باشد و تصامیم بزرگی را نیز اعلام می‌کنند. این تصامیم شامل همکاری‌های نظامی با کشورها، کمک‌های آموزشی به هم‌پیمانان، رویکردهای جدید در نظام دفاعی کشورها و جلوگیری از تهدید‌های مشترک است. البته نشست‌های ناتو همواره در بند دور زمانی دو سال نبوده است. گاهی هم اتفاق افتاده است که این سازمان در سطح سران کشورهای عضو، در یک سال دوبار هم نشست برگزار کرده است.

نشست هفته پیش این سازمان اما ویژه‌گی‌های یک نشست معمولی را نداشت. به نظر می‌رسید که ناتو با نوعی نگرانی به اظهارات و موضع‌گیری‌های رییس جمهور امریکا در باره‌ی این سازمان نگاه می‌کند. به همین دلیل بیشتر تمرکز ناتو بر ایجاد فضای گفتگو با بزرگ‌ترین متحد و عضو این سازمان، یعنی امریکا بود. دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا که در این نشست حضور داشت، در نخستین اظهارات‌اش انتقاد‌های تندی را متوجه اعضای این سازمان ساخت.

رییس‌جمهور ترامپ ناخوشنودی‌اش را از سهم نگرفتن اعضای سازمان ناتو در هزینه‌های این سازمان به گونه مستقیم و به دور از دیپلوماسی‌های رایج در این گونه مواقع، ابراز داشت.

نشست ناتو تنها یک نشست دو ساعتی بود، آن هم به دور میز شام. تمام رییسان جمهور و نخست‌وزیران هنگام صرف غذا با هم صحبت کردند و جلسه هم پس از برچیده‌شدن میز شام تمام شد. رییس جمهور ترامپ در این نشست که به دور از دید دوربین‌های گزارش‌گران برگزار شد، با لحن تندی به سران کشورهای عضو ناتو تاخت. لحظاتی پیش از آن هم در مراسم گشایش مقر تازه سازمان ناتو، رییس جمهور ترامپ به هم‌پیمانان‌اش در سازمان ناتو فهماند که بیش از این منتظر کمک‌های امریکا به ناتو نباشند. حتا فراتر از آن، ترامپ از کشورهای عضو این سازمان تلویحاً خواست تا قروض‌شان را که از سال‌های گذشته مانده است، بپردازند.

در زمان اداره اوباما، در کنار نقش ناتو در افغانستان، نگرانی‌های ناشی از حرکت روس‌ها و سرمایه‌گذاری ناتو روی سیستم دفاعی موشکی، این سازمان را متحد نگه داشته بود. بیشترین تمرکز ناتو در مسایل سیاسی-نظامی، روی روسیه بود و به همین دلیل امریکایی‌ها زیاد نگران سهم نگرفتن کشورهای عضو ناتو در هزینه‌های این سازمان نبودند.

حرف‌های رییس جمهور ترامپ تنها تبعاتی را که در این سازمان به بار می‌آورد، این است که کشورهای اروپایی را که اکنون به لحاظ منابع طبیعی به شدت وابسته به روسیه‌اند، به روسیه نزیک کند. به همین دلیل شمار زیادی از تحلیل‌گران این اظهارات و موضع‌گیری‌های ترامپ را تلاشی برای برهم‌زدن پیمان ناتو تلقی می‌کنند، آن‌چه که روسیه سال‌ها در آرزویش بوده است.

ترامپ اما اهمیت ناتو را می‌داند. کشورهای عضو سازمان ناتو به جنگ‌هایی که از سوی امریکا رهبری می‌شود، مشروعیت می‌بخشند. سرمنشی ناتو هم با اشاره به سهم کشورهای این سازمان در جنگ افغانستان و مبارزه با بنیادگرایی، همکاری نزدیک اعضای این سازمان را پس از حادثه یازدهم سپتامبر در امریکا، با اهمیت خواند. گویا سرمنشی ناتو خواست به ترامپ بگوید که حمله به امریکا کشورهای عضو این سازمان را به جنگ کشانده است و اگر امریکا در هزینه‌ها سهم بیشتر را داشته است، سایر کشورها هم در فرستادن نیروهای نظامی سهم‌شان را ادا کرده‌اند.

اما این نشست نتیجه‌هایی هم در بر داشت. اولین نتیجه‌اش این بود که در این نشست روی پیشنهادها و سفارش‌های مقامات نظامی ناتو در افغانستان مهر تایید گذاشته شد. افغانستان تا پنج هزار نیروی تازه از کشورهای عضو ناتو خواهد داشت. با آن که هنوز در حدود ۷۰ درصد این نیروها از امریکا خواهند آمد، اما حضورشان در افغانستان در چارچوب قواعد ناتو تنظیم خواهد شد. هم‌چنان سازمان ناتو به ایتلاف جهانی مبارزه با داعش نیز پیوست. پیوستن ناتو به این ایتلاف، یک نقطه قوت در کار این سازمان شناخته می‌شود، زیرا با آن که تمام کشورهای عضو سازمان ناتو به این ایتلاف جهانی پیوسته بودند، اما سازمان ناتو در این ایتلاف اشتراک نداشت. پیوستن ناتو به این ایتلاف، سبب ایجاد یک واحد ویژه در مقر این سازمان می‌شود تا اطلاعات استخباراتی در باره‌ی گروه‌های تروریستی را در میان اعضای این سازمان همه‌گانی بسازد. مبارزه با تروریسم حوزه‌ای است که افغانستان را هم به عنوان یک کشور قربانی تروریسم و هم یک کشور در حال مبارزه‌ی جدی با تروریسم، برای سازمان ناتو اهمیت می‌بخشد.

دوشنبه ۸ جوزا ۱۳۹۶

نویسنده : سیروس

منبع : هشت صبح