در جریان دیدار محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از روسیه و پس از ملاقات با سرگئی لاوروف وزیرامور خارجه فدراسیون روسیه اعلامیه مشترک دو کشور در زمینه ارتقای حقوق بین الملل به امضای دو وزیر خارجه رسید.
متن کامل اعلامیه به شرح زیر است:
۱. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر تعهد کامل خود به اصول حقوق بین الملل که در «منشور ملل متحد» و “اعلامیه سال ۱۹۷۰ درباره اصول حقوق بین الملل مربوط به روابط دوستانه و همکاری میان دولتها منطبق با منشور ملل متحد”، منعکس شدهاند، تاکید مینمایند. اصول حقوق بین الملل که اساس روابط بین المللِ عادلانه و برابر هستند، همکاری برد – برد را به منصه ظهور میرسانند و فضای مشترکی را برای همکاریهای امنیتی و اقتصادیِ برابر و جدایی ناپذیر ایجاد میکنند.
۲. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر این نکته اشتراک نظر دارند که اصل برابری حاکمیتها برای ثبات در روابط بین الملل حیاتی میباشد. دولتها از حقوق خود بر مبنای استقلال و برابری بهره مند میشوند و تعهدات و مسئولیتهایشان را بر اساس احترام متقابل بر عهده میگیرند. دولتها حق دارند در ایجاد و اِعمال حقوق بین الملل به صورت برابر مشارکت نمایند. آنها همچنین متعهد هستند به نحو منسجم و مستمر، حقوق بین الملل را با حسن نیت رعایت نمایند.
۳. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر اصل لزوم خودداری دولتها از تهدید یا توسل به زور علیه تمامیت سرزمینی یا استقلال سیاسی هر کشور دیگر برخلاف منشور ملل متحد، تأکید میکنند. بر این اساس، آنها مداخلههای نظامی یک جانبه را محکوم مینمایند.
۴. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از اصل عدم مداخله در امور داخلی یا خارجی دولتها به طور کامل حمایت میکنند و هر گونه مداخله دولتها در امور داخلی یا خارجی دولتهای دیگر با هدف تغییر جعلی حکومتهای مشروع را که ناقض اصل مزبور است، محکوم مینمایند.
۵. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه هر گونه اقدام یا تلاش برای تضعیف یا بیثبات سازی دولتها یا نهادهای آنها را به هر شکل یا بهانهای، نقض اصل یاد شده قلمداد مینمایند.
۶. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه اِعمال فراسرزمینی مغایر با حقوق بین الملل قوانین ملی دولتها را به عنوان مصداق دیگری از نقض اصل عدم مداخله در امور داخلی دولتها محکوم مینمایند.
۷. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، به عنوان بخشی از اصل عدم مداخله در امور داخلی یا خارجی دولتها؛ حق حاکمه و غیر قابل نقض دولتها در تعیین نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود برای توسعه روابط بین المللی و اِعمال حاکمیت دائمی بر منابع طبیعی خود، مطابق با اراده مردمشان و بدون دخالت خارجی، مداخله، براندازی، اجبار یا تهدید به هر صورت را مورد تاکید قرار میدهند.
۸. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بر اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات تأکید کرده و اعتقاد راسخ دارند که دولتها باید اختلافاتشان را از طریق ابزارها و سازوکارهایی که در مورد آن توافق کردهاند، حل و فصل نمایند. این روند به حل مسالمت آمیز اختلافات بر طبق حقوق بین الملل قابل اِعمال کمک کرده و در نتیجه میتواند به کاهش تنشها و افزایش همکاری صلح آمیز منجر شود. بدیهی است، برای حفظ نظم حقوقی بین المللی، ضرورت دارد که همه ابزارها و سازوکارهای حل و فصل اختلافات، مبتنی بر رضایت باشند و با حسن نیت و روحیه همکاری به کار گرفته شوند. اهداف مذکور نباید با سوءاستفاده در عمل، تضعیف گردند.
۹. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در این زمینه اشتراک نظر دارند که اجرای با حسن نیت اصول و قواعد کلی شناخته شده حقوق بین الملل، مانع از رویه اتخاذ استانداردهای دوگانه یا تحمیل اراده برخی دولتها بر برخی دیگر خواهد شد. آنها تحمیل اقدامهای زورمدارانه یکجانبه -که همچنین به عنوان «تحریمهای یک جانبه» شناخته شده اند- را مصداقی از چنین رویهای قلمداد مینمایند. اقدامهای زورمدارانه یکجانبه به ویژه در شکل اقدام قهری اقتصادی، گروههایی را که در آسیب پذیرترین وضعیت اقتصادی و اجتماعی هستند، هدف قرار میدهند. بنابراین همه کشورها باید از اعلام و اِعمال هر گونه اقدام زورمدارانه یکجانبه اجتناب نمایند؛ زیرا این اقدامات مانع از تحقق کامل توسعه اقتصادی و اجتماعی میشوند و آثار منفی بر بهره مندی از همه حقوق بشر از جمله حق توسعه، تجارت و سرمایه گذاری دارند.
۱۰. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، تروریسم را در هر شکل و صورتی، به عنوان یک تهدید جهانی علیه صلح و امنیت بین المللی محکوم میکنند و آن را تضعیف کننده نظم بین المللیِ مبتنی بر حقوق بین الملل میدانند. آنها تاکید میکنند که تروریسم نباید به مذهب، ملیت، گروه قومی یا تمدنی پیوند داده شود. اقدامات تروریستی، صرف نظر از انگیزه و زما ن و مکان آن و توسط هر کس که ارتکاب یابند، اقدامی مجرمانه و غیرقابل توجیه خواهند بود. آنها هم چنین بر ضرورت تلاش مشترک و رویکرد جامع در پیشگیری و مقابله با تروریسم، وفق حقوق بین الملل از جمله منشور ملل متحد تاکید میکنند و علاوه بر این، بر غیرقابل پذیرش بودن اتهام زنیهای ناروا علیه نهادهای رسمی دولتهای دیگر که میتواند تلاشهای بین المللی در مبارزه با تروریسم را به چالش بکشد، تأکید مینمایند. به علاوه آنها از اجرای یکپارچه و متوازن راهبرد جهانی ملل متحد برای مقابله با تروریسم حمایت میکنند.
۱۱. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه اعلام میدارند که تعهدات بین المللی مربوط به مصونیت دولتها، اموال و مقامات آنها باید همواره توسط کشورها محترم شمرده شوند. نقض این تعهدات در تضاد با اصل برابری حاکمیت دولتها است و میتواند به افزایش تنشها منجر شود.
۱۲. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مصمم هستند با رویکردهای غیرقانونی یکجانبه در حل و فصل بحرانهای جهانی مقابله کرده و فعالانه رویکردهای جمعی و چندجانبه عادلانه مبتنی بر اصول و قواعد کلی شناخته شده حقوق بین الملل را برای حل مسائل فوری و ضروری منطقهای و جهانی ارتقاء دهند. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مفاهیمی را که در تلاش برای تضعیف نظم بین المللی مبتنی بر حقوق بین الملل هستند، مردود اعلام میکنند.
۱۳. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه تصمیم میگیرند که در راستای روابط مبتنی بر مشارکت راهبردی فیمابین، همکاریهای خود را با هدف رعایت و ارتقاء حقوق بین الملل و استقرار یک نظم بین المللی عادلانه و مبتنی بر حقوق بین الملل گسترش دهند.
میر احمد ” خواجه ”
فرهنگستان