کابل/۲۱دلو/فرهنگستان
شماری از شاعران و فرهنگیان درکابل، نبود شرایط مناسب برای ایجاد اندیشه و آفرینش هنری، بسته ماندن دروازه‌ی مکتب‌ها و دانشگاه‌ها به روی دختران را، از چالش‌های بنیادی فرا روی شاعران و نویسندگان در افغانستان می‌دانند.
افغانستان چه در گذشته‌های دور و چه ام‌روز، شاعران و نویسندگان شناخته شده‌ای داشته؛ اما به دلیل اوضاع ناگوار اقتصادی و بی‌توجهی طالبان، حالا شاعران و نویسندگان در انزوا به سر می‌برند.
سمیه شریفی، یکی از نویسندگان در کابل می‌گوید که در گذشته فعالیت‌های فرهنگی پُر رونق بود؛ اما با حضور طالبان دیگر در افغانستان هیچ کار فرهنگی انجام نمی‌شود.
او در ادامه گفت: «هویت یک کشور در حقیقت فرهنگ و تأریخ آن کشور را رقم می‌زند. طالبان با از بین بردن تصاویر شاعران، بی‌توجهی خود را در قبال شاعران و فرهنگیان اعلام کردند.»
از سویی هم در بلخ این روزها وضعیت شعر و ادبیات در سرمای فراموشی و بی‌توجهی قرار گرفته و بسته شدن انجمن‌های ادبی و وضع محدودیت‌ها سبب شدهاست که شاعران نتوانند اندیشه‌های خود را آزادنه بیان کنند.
داوود حیدری مسؤول پیشین فرهنگی در ریاست شهرداری مزار شریف، وضعیت کنونی فرهنگیان را ناشی از دو عامل می‌داند، اول اینکه تحصیل کردگان و روشن‌فکران از کشور خارج شده‌اند و دوم اینکه دست‌رسی مردم به اطلاعات و رسانه‌ها بسیار محدود شدهاست.
او می‌گوید که حضور افراد مسلح در میان مردم سبب شدهاست که مردم و فرهنگیان، تمایلی برای برگزاری نشست‌های فرهنگی نداشته باشند.
در همین حال، شماری از شاعران زن در بلخ شکایت و اعتراض زنان به ناهنجاری‌های اجتماعی را نشانه‌ای برای آگاهی این طبقه نسبت به حقوق‌شان دانسته و می‌گویند که در حال حاضر هیچ زن نویسنده‌ای در بلخ حضور ندارد و آنان دیدگاه‌های خود را تنها در صفحه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.
سحر نبی‌زاده از بانوان نویسنده در بلخ گفت: «کانون‌های فرهنگی در بلخ بسته‌است و هیچ انجمن مخصوص بانوان فعال نیست و بانوان نمی‌توانند در انجمن‌هایی که آقایان حضور دارند، بیایند.»
بسیاری از شاعران و نویسندگان در غور می گویند که با برگشت طالبان به قدرت در افغانستان٬ فعالیت انجمن ادبی شهر فیروز کوه متوقف شده است.
امان وفایی از شاعران و نویسندگان شهر فیروز کوه مرکز ولایت غور است. او به رادیو آزادی می گوید که قبل از برگشت طالبان به قدرت، هر هفته تعدادی از شاعران و نویسندگانی که عضویت انجمن ادبی غور را داشتند، برنامه های شعری در اداره اطلاعات و فرهنگ این ولایت راه اندازی می کردند.
اما او می گوید که حال از آن فعالیت ها خبری نیست. او علت هایش را این گونه برشمرد:
“اول یک مشکل عمده این است که ریاست اطلاعات و فرهنگ امارت اسلامی اصلآ در باره شاعران هیچ توجه نکرده. حتیٰ ما جای برای نشستن و نقد ونظر جلسه انجمن ادبی نداریم که بنشینیم. دوم موضوعات اقتصادی که فعلا ما بیشتر شاعران بیکار هستیم و در خانه نشسته‌ایم و هیچ کار و منبع درآمدی هم نداریم.”
او می‌گوید که بانوان شاعر، نویسنده و فرهنگی ترجیح می‌دهند در این شرایط بیشتر از طریق صفحه‌های اجتماعی فعالیت کنند.
مُبین حکیمی، می‌گوید: «بیشتر کانون‌های فرهنگی درافغانستان بسته شده و بیشتر شاعران کشور را ترک کرده‌اند.»
او تأکید کرد که در حال حاضر تنها انجمن بزرگ نویسندگان آزاد افغانستان فعال است که پس از مدت‌ها دوباره فعالیت خود را آغاز کرده‌است.
پس از روی کار آمدن مجدد طالبان، مقام‌های این گروه نه تنها فعالیت رسانه‌ها را محدود کرده اند، بلکه شنیدن موسیقی، تماشای سریال‌های تلویزیونی، نمایش فلم و سینما را نیز در سراسر این کشور متوقف کردند. اما شعر از معدود فعالیت‌های فرهنگی است که طالبان نه تنها با آن مخالفت نکرده اند، بلکه دست کم یکبار مقام‌های ارشد این گروه نیز در نشست شعر خوانی اشتراک کردند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
