خیام، فیلسوفِ روان‌گردان! سال‌هاست رباعیات خیام را می‌خوانم و می‌اندیشم. چیزی که مرا رنج می‌داد و هنوز هم رنج می‌دهد، مسایل پیچیده‌یی‌ست که این شاعر رباعی‌سرای بزرگ قرن پنجم و ششم هجری، ارایه داده است. خواندن و تنها و تنها سرتکان دادن به رباعیات خیام جفاست به این مرد! هر انسانی وقتی با این رباعیات روبرو می‌شود حتماً باید تعمق ...

سیری در سپهر جان قسمت اول : آب صافی در گلی پنهان شده ( ۱ ) چشم داند فرق کردن رنگ را چشم داند لعل را و سنگ را چشم داند  گوهر و خاشاک را چشم را زان می خلد خاشاکها اکهارت تله، می گوید: بزرگ ترین مانع روشن بینی این است که انسان به بیرون از خودش معطوف شود، ...

یک‌باغ‌چه فریاد و یک‌آهنگ سکوت (خوانشی از «انکار»؛ چهارمین جُنگ چارانه‌های ثاقبی) این پُر واضح است که در زنده‌گی زخم‌هایی هست که مثل خوره، روح را آهسته در انزوا می‌خورد و می‌تراشد. این‌دردها را نمی‌شود به کسی اظهار کرد؛ چون عموماً عادت دارند که این‌دردهای باورنکردنی را جزء اتفاقات و پیش‌آمدهای نادر و عجیب بشمارند و اگر کسی بگوید یا ...

  مرگ‌اندیشی در شعرهای اسدالله عفیف باختری   مقدمه مرگ امر اجتناب ناپذیر است و مواجههء انسان با مرگ را طبیعی‌ترین رخدادی دانسته اند که از آن گریز و گزیری نیست. میرایی و فناپذیری و نابودی و نیستی از یک‌سو و تلاش وُ تقلا جهت دست‌یافتن به مانایی و جاودانه‌گی از جانب دیگر، انسان را در جدال و کشمکش دایم ...

در اذهان چنین تداعی شد‌ه‌ که اهل عرفان و تصوف، به سیاست با دید منفی می‌نگرند و از پرداختن به امور سیاسی و اکتساب قدرت بیزارند. در ارتباط به صوفیان زاهد، راهب و مغاره‌نشین ممکن که چنین ادعایی درست باشد؛ اما درباره عارفان دانا بر رمز و راز دل و طریق عاشقی، چنین مطلبی به‌دور از شبهه و سوال نیست. ...

واقعیت تفاوت فارسی و دری چیست؟ آیا فارسی و دری دو زبان جداگانه‌‌اند یا دو گویش متفاوت از هم؟ آیا دری زبانی مستقل است یا نه، غلبه سیاست بر سرنوشت زبان‌ها در تاریخ معاصر، بگو‌مگو بر سر جداسازی این دو از یک‌دیگر را دامن زده است؟ در افغانستان هم‌اکنون دو روایت وجود دارد: عده‌ای معتقد اند که دری، زبانی جدا ...

سوای این‌که جای نقد معیاری و سازنده در افغانستان به‌شدت خالی است آنچه با نام نقد و بررسی آثار هنری پا به عرصهٔ وجود گذاشته است پدیدهٔ وحشتناکی است که در زیر پوست عرصهٔ هنر آرام‌آرام چون سمی جریان پیدا کرده است، هوا به‌شدت مسموم است. این پدیدهٔ وحشتناک در لباس نقد؛ اما در اصل دشمنی است، انتقادهای سازنده جایش ...

ناهنجاری‏های عقل اسلامی قسمت سوم : عقل اسلامی به کدام معنا ؟ با فهم این نکته که عقل معنای گوناگون دارد، مفهوم عقل و معناها متفاوت آن بیان شد، یعنی عقل معنای واحد ندارد. دراین نوبت به دو معنای دیگر نیز اشاره می گردد تا روابط میان هنجار وعقل ایجاد گردد.  اندیشمندان علوم انسانی از آن میان جابری، عقل را ...

جشن‌های باستانی و کهن از نظر روانکاوی یونگی به ناخودآگاه‌ جمعی ماقبل تاریخی جامعه‌های بشری رجعت می‌کند. جشن شب یلدا* یا به تعبیر فارسی‌زبانان جشن شب چله نیز از جشن‌های باستانی و ماقبل تاریخی‌‌یی است که بیانگر ناخودآگاه‌ جمعی ماست. به‌صورت دقیق تاریخ پیدایش این جشن را نمی‌توانیم مشخص کنیم. اما دریافت باستان‌شناسی و اساطیری نشان می‌دهد که این جشن ...

  در سرزمین کوتاه سرایی هایی نکهت دستگیرزاده گزینۀ شعری حمیرا نکهت دستگیر زاده « شط آبی رهایی» به سال  ۱۳۶۹ خورشیدی به وسیلۀ انجمن نویسنده‌گان افغانستان انتشار یافت. با همین نخستین گزینه روشن بود که شاعر جوان و با استعدادی از راه رسیده است که باید مقدمش را گرامی داشت. نکهت در آن گزینه در یک سوی در منظومۀ ...