کابل/۳۰جوزا/فرهنگستان
روز جهانی پناهنده درحالی فرا می‌رسد که فلیپو گراندی، کمیشنر عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، گفته است که ۵.۷ ملیون تن از پناهجویان جهان را شهروندان افغانستان تشکیل می‌دهند.
شهروندان افغانستان به‌علت جنگ، محدودیت‌ها، فقر، خشک‌سالی و بی‌ثباتی اقتصادی و سیاسی در کشور سال‌ها است که درد آوارگی می‌کشند.
آنان بر این باورند که پس از تسلط دوباره‌ی طالبان در افغانستان، سیاست‌های تبعیض آمیز طالبان در برابر زنان و حقوق بشر، فروپاشی اقتصادی، نرخ بلند بیکاری و گسترش فقر از دلایل مهمی هستند که مردم امیدشان را نسبت به آینده کشور از دست داده‌‌اند و راه مهاجرت را در پیش گرفته‌اند.
شمار زیادی از خانواده‌ها و جوانانی که با هدف رسیدن به اروپا کشور را ترک کرده‌اند، از راه قاچاق مسیر کشورهای ایران، ترکیه و یونان را در پیش گرفته‌اند، راه‌هایی که همواره مرگبار بوده‌اند.
با این حال، روز گذشته سفارت افغانستان در شهر رُم ایتالیا اعلام کرد که در رویداد غرق‌شدن یک کشتی حامل پناهجویان در سواحل یونان، ۷۸ تن از شهروندان افغانستان و پاکستان نیز جان باخته‌اند.
تا هنوز شمار دقیق شهروندان افغانستان که در این رویداد جان باخته‌اند، مشخص نشده است. اما این کشتی ماهی‌گیری حامل چند صد پناهجو روز چهارشنبه هفته‌ی گذشته در نزدیکی سواحل جنوبی یونان غرق شد.
از سویی هم شماری از پناهندگان افغانستان در کشورهای همسایه و اروپایی با مشکلات بازداشت، اخراج اجباری و نبود کار روبرو بوده‌اند.
فعالان سیاسی افغانستان، با انتقاد از عملکردهای جامعه جهانی، سازمان ملل متحد و طالبان می‌گویند که سال ۲۰۲۳ بدترین سال برای پناهجویان افغانستان در کشورهای همسایه بوده است.
این درحالی است که سازمان عفو بین‌الملل همزمان با روز جهانی پناهندگان از دولت پاکستان خواسته است که بازداشت و آزار و اذیت خودسرانه‌ی پناهجویان افغانستان را متوقف کند.
سازمان عفو بین‌الملل در این روز با نشر گزارشی فته است که شهروندان افغانستان به‌دنبال تسلط طالبان بر این کشور در آگوست ۲۰۲۱، به پاکستان گریخته‌اند و در آن‌جا در معرض موج‌هایی از بازداشت‌های خودسرانه و تهدید اخراج قرار دارند.
دینوشیکا دیسانایاکه، معاون مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در جنوب آسیا گفته است: «این بسیار نگران‌کننده است که وضعیت پناهندگان افغان در پاکستان مورد توجه بین‌المللی قرار نمی‌گیرد.»
حسن، یکی از پناهجویان گفته است: «آنان پاسپورت و کیف پول ما را از ما گرفتند و سپس بدن ما را چندین بار تفتیش کردند. آنان حتا ما را که ویزای معتبر داشتیم و به‌صورت قانونی در کشور بودیم، بازداشت کردند.»
یکی از پناهجویان گفته است: «اگر کارت ندارید، نمی‌توانید اجاره‌نامه‌ی قانونی مسکن بگیرید. بنابراین، در عوض باید به یک دلال رشوه بدهید.»
روز جهانی پناهنده در سال ۲۰۰۱ توسط سازمان ملل نام گذاری شد. این روز به منظور بزرگداشت جرات، قدرت و عزم زنان، مردان و کودکانی که به دلیل آزار و اذیت، درگیری و خشونت مجبور به فرار از خانه هایشان شدند، شکل گرفت. هر ساله در ۲۰ جون دفاتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در سرار دنیا و تعداد بی شماری از گروه های مدنی و افراد عادی روز جهانی پناهنده را جشن می گیرند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
