کمیتهی دعوت و ارشاد امر به معروف طالبان اخیراً در اوضاعی نگرانکننده برای دانشجویان دختر در انستیتوتهای صحی بدخشان، دستوری صادر کرده است که بر اساس آن، از این دانشجویان خواسته شده تا به جای چادر برقع از حجاب سیاه عربی استفاده کنند. این دستور در دیاری متعلق به روز دوشنبه، ۷ عقرب، طی بازدید این کمیته از موسسات آموزشی صحی اعلام شد و تأکید شد که رعایت پوشش کامل، شامل حجاب سرتاپا به همراه دستکش برای دانشجویان دختر الزامی است.
این اقدام طالبان در راستای تشدید محدودیتها در حریم پوشش دانشجویان و کارمندان جنجالهای زیادی را به وجود آورده و به نگرانیهای گسترده دانشجویان انجامیده است. یکی از دانشجویان انستیتوت صحی غضنفر در ولایت بدخشان، معصومه (نام مستعار) در این باره به رسانه رخشانه اظهار داشت: «از طرف اداره تا روز شنبه به ما فرصت داده شده تا حجاب کامل عربی، که به آن چادرنماز هم میگویند رعایت کنیم. تنها چهار روز مهلت دادند تا تمام دانشجویان خود را با این دستورالعمل هماهنگ کنند. حجاب سیاه عربی است که باید دستان ما هم معلوم نشود.»
معصومه همچنین بیان داشت: «این آخرین حرف ادارهی امر به معروف و نهی از منکر طالبان خواهد بود، زیرا آنها گفتند که اگر بار دیگر بهخاطر حجاب شما به اینجا بیاییم، حتماً اینجا را تعطیل خواهیم کرد.» این نکته نشاندهندهی نگرانیهای عمیق و عواقب این دستور برای دانشجویان است.
محدودیتهای جدید مطرحشده از سوی طالبان نه تنها باعث بروز مشکلات در برنامه تحصیلی این دانشجویان میشود، بلکه موجب نگرانیهایی دربارهی افزایش کنترلهای اجتماعی و کاهش آزادیهای فردی در محیطهای آموزشی میگردد. این فشار بیشتر مطمئناً با چالشهای جدی برای جوانانی همراه خواهد بود که در تلاش برای تحصیل و پیشرفت در شرایط کنونی هستند.
علاوه بر این، در اعلامیهای که توسط این کمیته صادر شده، از تمامی دانشجویان پسر نیز خواسته شده پوشیدن لباسهای سنتی و حفظ ریش را رعایت کنند. این امر بر اهمیت انطباق افراد با فرهنگ و هنجارهای مورد نظر طالبان تأکید میکند و به نوعی تداوم سیاستهای سرکوبگرانه و محدودکننده در جامعه افغانستان را نشان میدهد.
کلیه این تغییرات نگرانکننده است و باید مورد بررسی دلسوزانه و جدی قرار گیرد تا صدای جوانان و دانشجویان در جامعه هرچه بیشتر به گوش برسد.
خبرنگار فرهنگستان
سمیع صدیقی