کابل/۱۴جوزا/فرهنگستان
ششمین جشنواره بینالمللی شعر صلصال (ویژه شعر معاصر فارسی در اروپا) با حضور شاعرانی مطرح از افغانستان، ایران و سویدن، در شهر اوپسالای سویدن برگزار شد.
در این جشنواره که وزیر فرهنگ سویدن، سفیر افغانستان در سویدن و برخی مقامهای دیپلماتیک دیگر نیز حضور داشتند، شاعران زن و مرد از افغانستان و ایران اشعار خود را که محور بیشتر آنها بر روایتگری و نیز دادخواهی برای انسانهای گرفتارشده در چنگال افراطیگری دینی و نابرابری در این کشورها متمرکز بود، به خوانش گرفتند.
این جشنواره را که اتحادیه صلصال، نهاد فرهنگی و ادبی متشکل از شاعران و نویسندگان افغانستان در سویدن، هر سال برگزار میکند، امسال جلوه و شکوه بیشتری داشت؛ زیرا علاوه بر شمار زیادی از شاعران ایرانی، شاعرانی از سویدن و نیز مقامهای سیاسی این کشور نیز در آن حضور داشتند.
ضیا قاسمی، مسوول فرهنگی اتحادیه صلصال میگوید که هدف از برگزاری این جشنواره شعر معاصر فارسی، بزرگداشت و ترویج زبان و ادبیات فارسی در اروپا است.
قاسمی گفت: “تعداد زیاد فارسی زبان در کشورهای اروپایی زندگی میکنند که خودشان یک جامعه استند و این جامعه زبان مادری دارد و این جامعه فرهنگ بومی دارد و نمیتواند از این زبان و از این فرهنگ دل بکند. در بین این مهاجرین تعداد زیادی شاعر، نویسنده و ادیب وجود دارد که اینان همچنان در زبان خودشان خلقت میکنند.”
پریسا لیلیا استراند، وزیر فرهنگ ایرانیتبار سویدن، که در این برنامه شرکت کرده بود، در سخنرانیاش با قدردانی از برگزاری چنین برنامههای فرهنگی مشترکی میان ایران و افغانستان گفت: «آزادی هنر پیشنیاز اساسی برای یک دموکراسی زنده است.»
او ضمن تقدیر از تلاشهای اهل فرهنگ افغانستان و ایران برای زنده نگه داشتن ادبیات و فرهنگ کشورهایشان در خارج از مرزها، خاطرنشان کرد: «در ایران، افغانستان و برخی کشورهای دیگر اعضای جامعه فرهنگی و هنری به عنوان یکی از حاملان وجدان دموکراسی با سانسور، تهدید و خشونت مواجهاند.»
او به اشاره به جایگاه شعر در جامعه سویدن گفت: «فرقی نمیکند که شما حافظ، شاعر فارسیزبان یا مارین بویه، شاعر سویدنی، را بخوانید. در شعر قدرتی ویژه نهفته است؛ نیرویی که آنچه هستیم را برملا میکند.»
صنم عنبرین، شاعر افغان که ۱۸ سال است که در آلمان زندگی میکند و یکی از بنیانگذاران خانهٔ مولانا در شهر فرانکفورت است، در این جشنواره شرکت کرده بود. او گفت: “شاعران و نویسندگان به گمانم درد بیشتری را حس میکنند و آن را روی صفحه میریزند. وقتی همان دردی را در درون افغانستان تجربه کرده اند، فریاد میزنند.”
او بخش دیگری از رسالت هنر و شعر را ایجاد انگیزه در انسانها برای مبارزه با نابرابریها دانست و تاکید کرد: رسالت شاعران و هنرمندان از یک سو آگاهیدهی و از سوی دیگر انگیزهدهی به مردم است.
در این جشنواره، شاعران زن اهل افغانستان و ایران در شعرهایشان آنچه بر زنان در افغانستان و ایران میگذرد، روایت کردند.
نعیمه دستدار، شاعر ایرانی اشتراک کننده در این جشنواره، یازده سال است که در سویدن زندگی میکند. او قبلاً در ایران به دلایل اعتراضات به نتایج انتخابات آن کشور زندانی شده بود.
خانم دوستدار گفت: “قبلا اگر مضمون بسیاری از شعرها غم و غربت بود، حالا از غم و غربت فراتر رفته و دیگر تنها دغدغه غم دوری از وطن و یا مسایلی که یک مهاجر با آن روبرو است مسله نیست، بل تلاش می کند آن چیزی را که در سرزمین مادری خودش تجربه میکند، بیایید آن را به جامعه جدید منتقل بکند. ”
محبوبه ابراهیمی، شاعر اهل افغانستان، نیز در اشعارش، از زبان مادران و دختران افغانستان روزگار پر از درد و ناامیدی زنان افغان را روایت کرد. او در شعرهایش به بازگشت دوباره طالبان به افغانستان که چون بلای طاعون بر سر زنان و دختران این سرزمین آوار شد، پرداخته است.
با آغاز حاکمیت دوباره طالبان در اواسط ماه اگست سال ۲۰۲۱، بسیاری از شاعران و فرهنگیان افغان نیز کشورشان ترک کردند.
جشنواره شعر صلصال که همه ساله به مدیریت شاعران افغانستان و با حضور شاعرانی از کشورهای ایران، تاجیکستان، سوئد و برخی شعرای عرب برگزار میشود، آرامآرام به فرصتی برای همبستگی شاعران فارسیزبان در اروپا تبدیل شده است.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی