کابل/۱۱دلو/فرهنگستان
پس از تسلط گروه طالبان در افغانستان، محدودیت‌های زیادی بر آموزش زنان و دختران در این کشور وضع شده است و اکنون زنان و دختران افغانستان فقط می‌توانند در دوره ابتدائی و تا صنف ششم، به مکتب بروند.
اما این محدودیت‍‌ها، نتوانسته است انگیزه دختران و زنان افغانستان را برای آموختن، از بین ببرد.
گروه طالبان از ابتدای تسلط بر افغانستان، دختران دوره‌های متوسطه و لیسه را از رفتن به مکتب منع کردند و با وجود وعده‌های مکرر، اکنون نزدیک به ۵۰۰ روز است که آنها همچنان از رفتن به مکتب محروم هستند.
طالبان در گام بعدی، رفتن دختران به دانشگاه‌های دولتی و خصوصی و سایر مراکز آموزشی را نیز منع کردند و در تازه‌ترین دستوری که از سوی وزارت تحصیلات عالی این گروه در رابطه به امتحان کانکور ورودی دانشگاه‌های خصوصی منتشر شده، آمده که «ثبت نام محصلین طبقه اناث الی اطلاع ثانی . . . مجاز نمی‌باشد.»
بر اساس آماری که سازمان علمی، فرهنگی و آموزش سازمان ملل متحد (یونسکو) ارائه کرده، اکنون در افغانستان ۲.۵ میلیون دختر از آموزش محروم هستند که ۱.۲ میلیون نفر از این دختران بر اثر «محدودیت‌های وضع شده از سوی گروه طالبان»، از دسترسی به آموزش محروم شده‌اند.
ممنوعیت و محدودیت آموزش دختران باعث شده است که آنها در جستجوی «راه های بدیل» برای آموزش باشند؛ از جمله ایجاد صنف‌های خانگی و مکاتب آنلاین.
در یک و نیم سال گذشته که دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش محروم بوده‌اند، صنف‌های خانگی زیادی برای دسترسی این دانش آموزان به آموزش به صورت مخفیانه ایجاد شده است.
قدریه رضایی یکی از زنانی است که در یکی از دور افتاده‌ترین مناطق افغانستان، برای دختران، مکتب خانگی «ایستادگی برای تحصیل» را ایجاد کرده است.
او گفت: «بعد از این‌که طالبان کلا مراکز آموزشی را تا امر ثانی بر روی دختران بستند، انگیزه این برایم ایجاد شد که تا حد توان برای دختران بازمانده از درس و تحصیل، همکاری بکنم.»
این خانم می‌گوید در صنف‌های خانگی او، «زنان بی‌سواد»، »دختران بازمانده از تحصیل» و «کودکانی که خانواده‌های آنها توان پرداخت هزینه آموزش آنها را ندارند»، درس می‌خوانند.
او از دختران با سواد افغانستان می‌خواهد که «بازوی همدیگر» شوند و چنین کلاس‌هایی را در تمام ولایت‌های افغانستان ایجاد کنند تا دختران دانش آموز از درس و تحصیل باز نمانند.
خانم رضایی می‌گوید که او صنف‌های درسی را برای دختران «بدون هیچ‌گونه امکانات و حمایتی» و در «خانه‌های شخصی» برگزار می‌کند.
در ویدیوهایی از صنف‌های آموزشی خانم رضایی دیده می‌شود که تعداد زیادی از دختران و زنان در این صنف‌ها اشتراک کرده و درس می‌خوانند. شفقنا برای حفظ امنیت جانی این آموزگار و دانش آموزانش، این ویدیوها را منتشر نخواهد کرد.
همانند خانم رضایی، ده‌ها زن دیگر نیز در ولایت‌های مختلف افغانستان، از جمله کابل، «صنف‌های آموزشی پنهانی» را برای آموزش دختران بازمانده از تحصیل ایجاد کرده‌اند و »دور از چشم گروه طالبان»، به دختران آموزش می‌دهند.
اخیرا سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد اعلام کرده که در تلاش است راه‌های بدیل برای آموزش دختران بازمانده از مکتب، ایجاد شود و یکی از این راه‌ها آموزش از راه دور و از طریق رادیوها است.
اما گروهی از زنان فعال افغانستان، برای دسترسی دختران به آموزش، مکتب‌های آنلاین ایجاد کرده‌اند و در این مکتب‌ها، به دختران به صورت رایگان آموزش می‌دهند.
مکتب آنلاین «پل آموزش برای افغانستان» یکی از این مکتب‌ها است که از سوی شکردخت جعفری، مخترع و دانشمند فزیک هزاره با همکاری جمعی از آموزان‌گاران رضا کار، ایجاد شده است.
روشن نیست که آیا دختران دانش آموز و دانشجوی افغانستان، دوباره می‌توانند به مکاتب و دانشگاه‌ها دسترسی داشته باشند یا خیر، اما گروه‌های زیادی از شهروندان این کشور در تلاش هستند که با استفاده از تکنالوژی و انترنت، از شیوه‌های سنتی آموزش عبور کنند و راه‌های نوین برای آموختن و یادگیری را تجربه کنند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
