اثر‌های بازی‌ کامپیوتری به روان کودکان

کابل/۱۴جوزا/فرهنگستان
بازی‌های کامپیوتر این روزها همه جا است در خانه، در خیابان، در دفاتر و حتی در صنف درسی. مهم است تا بدانیم این تکنولوژی چگونه به رشد و تکامل کودکان و نوجوانان اثر می‌کند.
استفاده از رایانه‌ها علی‌رغم جنبه های مثبت چون آموزش و ارائه خدمات ارتباط، جنبه های منفی نیز دارد که من در این نوشته به آن‌ پرداخته‌ام.
بازی‌ها ممکن است کودکان را دچار نوعی ترس‌های مجازی یا همان ترس غیر واقعی کند که در نهایت باعث گوشه گیری، کاهش، تمرکز، یادگیری و اختلال در خواب شود. هنگامی‌که کودکان و نوجوانان به دنبال بازی های پر هیجان رایانه استند.
منیژه رمزی استاد دانشگاه در این مورد می‌گوید:« کودکانی که با مغزی خسته می خوابند در واقعیت زمان ترمیم مغز را به کار های دیگر مصروف کرده‌اند که این‌کار دچار تنش های ذهنی برای کودکان شده و آسیب می رساند. این کودکان اغلب عصبی هستند و توانایی کمتری برای تجزیه و تحلیل آموخته های شان دارد، افزایش استفاده از بازی‌های رایانه‌ای به عنوان سرگرمی و استفاده روزمره از آن آسیب‌هایی را برای کودکان در پی دارد که باید به آن توجه شود.»
نیلوفر اکرمی کارشناس ارشد روانشناسی و استاد دانشگاه کابل می‌گوید: در دنیای رایانه، آن چه بیشتر کودکان را شیفته خود می‌کند سرگرمی‌ست، امروزه به دلیل استفاده زیاد کودکان از بازی‌های کامپیوتری و تبدیل آن به مهمترین سرگرمی آن‌ها نوع و چگونگی استفاده از بازی‌های کامپیوتری مهم است و توجه ویژه‌ای را می‌طلبد.
وی افزود: رایانه‌ها که امروز تقریبا در بیشتر شئون زندگی انسان‌ها راه یافته‌اند، هم‌چون دیگر ساخته‌های دست بشر، دو روی سکه دارند که یک سوی آن بهره‌گیری درست و مفید برای سرعت‌بخشی دقت در کارها و کمک به پیشرفت امور است و روی دیگر آن استفاده‌های نادرست و نابه‌جاست که گاه، آسیب‌های فراوان را در پی دارد.
بانو اکرمی با اشاره به این‌‌که بازی‌ها دنیایی از هیجان را به کودکان ارزانی می‌دارد، تصریح کرد: این بازی‌ها با بهره‌گیری از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان‌های تشنه‌ی جنب و جوش ارزانی می‌کند و همین جذبه و کشش زیاد است که روح و جسم آنان را برده وار، مطیع خود می سازد و به دنیایی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می‌ پندارند”.
این در حالی‌ست که فن‌آوری و پیشرفت کیفی این بازی‌ها به فاصله کوتاهی، در افغانستان رواج گسترده‌ای یافته است.
این بازی‌ها با ترفند‌های گوناگون چنان اثر بر ذهن و رشته های عصبی فرد می‌گذارند که در واقع زندگی طبیعی را جزئی از مجموعه ماشینی می‌کند.
پزشکان، بازی‌های رایانه‌ای را بیشتر به کودکان می‌آموزد که زودتر سلامت خود را بازیابند و به داروهای مسکن، کم‌تر نیاز پیدا کنند از نظر آنان استفاده فرد سالم از این ترفندها به مثابه این است که فرد سالم قرص سرما خورده بخورد.
احمد چهارده ساله از ریاضی، فزیک و هندسه چیزی نمی‌داند اما به قول خودش در بازی پاپجی ماستر است، او هنگام بازی مثل آدم های کار کشته آنقدر مشغول می‌شود که فشار بالای ستون فقرات و استخوان‌بندی اش را نمی‌فهمد.
نیلوفر اکرمی گفت: هیجان همیشگی بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته و پیامدهای منفی بر دستگاه گردش خون و گوارش می‌گذارد، همچنین این هیجان‌های دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می‌اندازد.
آسیب‌های روانی- تربیتی بازی‌های رایانه‌ای بیشتر حالت جنگی است که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی، با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد.
داکتر قدسیه می‌گوید که استمرار بازی، کودک را پرخاش‌گر و ستیزه جو می‌سازد و تلاش می‌کند خواست‌هایش را با زور و تهاجم به دست آورد.انزوا طلبی را یکی دیگر از آسیب‌های این بازی ها است که کودکانی که همیشه با بازی‌های رایانه‌ای درگیرند، به انزوا و درون‌گرایی متمایل شده و در برقراری ارتباط اجتماعی پویا با دیگران ناتوان خواهند بود. این روحیه انزواطلبی باعث می‌شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود زمینه‌ساز ناهنجاری‌های دیگر است .در این بازی‌ها، به دلیل این که بیش‌تر، کودک و نوجوان با ساخته‌ها و برنامه‌های دیگران رو‌به‌روست وکم‌تر قدرت دخالت و تصرف در آن‌ها را می‌یابد، حالت انفعال گرفته و اعتماد به نفس او در برابر ساخته‌ها و پیشرفت دیگران متزلزل و موجب تنبل شدن ذهن او می‌شود.
شبنم حکیمی- فرهنگستان