آمدآمد عید و بازار سوت و کور افغانستان

کابل/۹ثور/فرهنگستان
در روزهای پایان رمضان، زمانی‌که عید نزدیک می‌شود از همه جا رنگ و بوی بازار خرید و فروش میوه‌خشک، کلچه، پوشاک و.. بر می‌آید، خانواده‌ها برای ایام عید لباس، میوه، شیرینی، و سایر خوراکی ها را تهیه می‌کنند.
ام‌سال چه؟!
آیا خانواده‌ها توان خرید لباس، میوه، شیرینی، و سایر خوراکی ها را دارد؟
صدیق‌الله ۳۵ ساله باشنده کابل می‌گويد: “عید را چگونه سپری ‌کنم؟ همین دیروز طفل‌هایم برایم گفتند پس فردا عید است برای ما چیزی می‌خری یا نه؟ من گفتم پسرم خدا مهربان است خداوند بزرگ است. ما برای این عید هیچ آمادگی نداریم.”
با توجه به قیمت‌های ام‌سال و توان مردم، بازارهای این عید نظر به عید های گذشته کم رنگ‌تر است.
فروشنده‌های شهر کابل نگران وضع موجود بازار در کابل استند و می‌گویند که اگر این‌گونه ادامه یابد بازارها به زودی سقوط خواهد کرد.
احمد ولی فروشنده می‌گوید: ” از صبح وقت دوکان ام را باز کرده ام  اما هیچ مشتری برای خرید نمی‌آید”
حامد رسا فروشنده‌ي دیگر می‌افزاید: “مردم فقط قیمت هارا می‌پرسند وسر شان را تکان داده می‌روند.”
سید احسان الله گردیزی فروشنده لباس در مورد قیمت ها می‌گوید:ام‌سال لباس های عیدی را باقیمت بلند وارد بازار کرده است  ولی مشتری باپرسیدن قیمت از دوکان می‌رود.
اودر ادامه می‌افزاید: بازار هم‌انند سابق فروش  خودش را ندارد.
عنایت معراج یک تن دیگراز فروشنده لباس زنانه  از وضعیت بازار  می‌گوید: «قیمت این لباس های که اخیرا وارد کرده ایم بیش‌تر است مشتری هم می‌آید ولی چیزی نمی‌خرد  اگر این وضعیت  ادامه یابد ما قادر به پرداخت  کرایه دوکان های خود نخواهیم بود.
او در ادامه می‌افزاید: مشتریان پس از چندبار بالا و پایین کردن اجناس و چنه زدن آن را می‌خرند واسرار دارند که اگر از جنس خوش شان نیاید دوباره آن را بر می‌گردانند.
این فروشنده گان می‌گویند: مشتریان پس از شنیدن قیمت ها ازخرید لباس صرف نظر می‌کنند وحتی بخش از لباس‌ها از سال گذشته فروش نرفته اند.
عزت‌الله که در یکی از لیسه‌های شهر کابل آموزگار است، می‌گوید: در کنار این‌که قیمت‌های مواد بلند رفته، معاش شماری از مأمورین دولت نیز تا حال پرداخت نشده است، از این‌رو آن‌ها توان خرید اجناس ویژه عیـد را ندارند.
عزت‌الله می‌افزاید: همه‌ساله با نزدیک شدن عید، قیمت اجناس و کالاها بالا می‌رود و با این وضعیت نابسامان، بسیاری از هموطنانِ ما نمی‌توانند مواد مورد ضرورتِ خود را تهیه کنند.
نورآغا ـ جوانی که دو سال است نامزد شـده و برای تهیه عیدی به بازار لیسه مریم آمده ـ می‌گوید: سالانه با نزدیک شدن هر دو عیـد، در بازارهای کابل قیامت برپا می‌شود و قیمت‌ تمام اجناس سر به فلک می‌کشد.
این شهروند کابل افزود: اکنون در کنار مواد خوراکی مخصوص عید، قیمت‌ پوشاک نیز بالا رفته است؛ مثلاً یک جوره پیراهن که پیش از این دوهزار افغانی قیمت داشت، با آمدن عید قیمتِ آن چهارهزار افغانی شده و این مسأله جوانانی را که نامزد دارند، به‌شدت رنج می‌دهد.
دُرمحمد دکان‌دار در مندوی کابل نیز می‌گوید: در دیگر کشورهای جهان با آمدن روزهای خوشی و سرور، قیمت مواد خوراکی پایین می‌آید اما در افغانستان برعکس، با آمدن این روزها بهای مواد چندبرابر می‌شود.
دُرمحمد می‌افزاید: نرخ میوه خشک در کل نسبت به عید رمضان افزایش یافته و تنها قیمت بادام و پسته، اندکی ارزان شده است.
او هم‌چنان می‌گوید: افزایش قیمت مواد خوراکه، به بازرگانان مربوط می‌شود. آن‌ها برای ما به نرخ بلند به فروش می‌رسانند، ما نیز مجبوریم قیمت‌ها را بالا ببریم.
شکیبا یک شهروند دیگر شهر کابل ضمن شِکوه از مسوولان، از آن‌ها می‌خواهد که در رابطه با کنترل نرخ اجناس در بازارها، همکاری و دل‌سوزی به خرج دهند.
در همین حال، شماری از آگاهان اقتصادی بدین باور هستند که دو دلیل عمده وجود دارد که در آستانۀ آمدن عید، بهای مواد افزایش پیدا می‌کند. دلیل نخست، قانون عرضه و تقاضا است؛ به این معنی که هرگاه تقاضا بیشتر شود، قیمت‌ها نیز بالا می‌رود. دوم این‌که متأسفانه بازرگانان ما مانند سایر کشورهای اسلامی، از انگیزه‌های لازمِ ملی و اسلامی برخوردار نیستند؛ تا در چنین روزهایی تلاش کنند که بهای مواد پایین بیاید.
صبریه ابدال-فرهنگستان