گروه طالبان پس از تصرف منطقه موریچاق ولسوالی بالا مرغاب ولایت بادغیس، قلعه باستانی این روستا و یکی از آثار تاریخی و میراث‌های فرهنگی ۹۰۰ ساله در غرب افغانستان را از بین برده‌اند. گروه طالبان دو ماه پیش روستای موریچاق را تصرف کردند.
در تازه‌ترین مورد، نیروهای امنیتی افغانستان پس از یک عملیات گسترده، قلعه موریچاق را دوباره تصرف کردند، اما پس از ورود به این منطقه، دریافتند که قلعه موریچاق، یکی از میراث‌های گران‌بهای تاریخی، توسط طالبان بین برده شده است.
جنرال حسن‌شاه فروغ، فرمانده پولیس زون ۶۰۶ انصار در غرب کشور تایید کرده که طالبان این قلعه را ویران کرده‌اند. اداره‌های امنیت ملی و اطلاعات و فرهنگ این ولایت نیز تخریب قلعه موریچاق را تایید کرده‌اند.
مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ این ولایت، تخریب این اثر تاریخی را «جفای بزرگ برای آثار تاریخی افغانستان» عنوان کرده و خواستار پیگرد عاملان این رویداد شده‌اند.
در همین حال شاهدان گفته‌اند که طالبان پس از تصرف موریچاق، مردم منطقه را مجبور ساختند تا در تخریب این قلعه تاریخی سهم بگیرند. به اساس اظهارات فرمانده زون ۶۰۶ انصار، با تخریب این قلعه، دروازه و پنجره‌های آن نیز به غارت برده شده که با استقرار مجدد نیروهای امنیتی در موریچاق برخی از پنجره‌ها و دروازه‌های این قلعه تاریخی به دست آمده است.
مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ بادغیس نیز تایید می‌کنند که دست‌کم ۹۰ درصد این آبده تاریخی توسط طالبان از بین رفته و این اثر تاریخی به یک ویرانه بدل شده است.
هم‌زمان برخی از منابع در بادغیس گفته‌اند که نیروهای امنیتی از قلعه تاریخی پیش از این به عنوان یک مرکز نظامی استفاده می‌کردند و طالبان به همین دلیل این قلعه را ویران کرده‌اند.
ولایت بادغیس در غرب کشور آبده‌های تاریخی زیادی دارد. از میان نزدیک به ۳۰ اثر تاریخی در این ولایت، نزدیک به نیمی از آن‌ها هم‌اکنون در مناطقی است که طالبان در آن تسلط کامل دارند. به همین دلیل شماری از فرهنگیان در بادغیس از تخریب احتمالی سایر آثار تاریخی در این ولایت ابراز نگرانی کرده می‌گویند که دولت افغانستان برای پاسبانی از این آثار مسوولیت دارد.
هم‌زمان اعضای شورای ولایتی بادغیس از دولت خواسته‌اند مناطقی که آثار باستانی زیر تهدید قرار دارد، پاسگاه‌های امنیتی ایجاد کند. بهاالدین قادسی، نماینده‌‌ی شورای ولایتی بادغیس می‌گوید که دولت برای حفاظت از آثار تاریخی مسوولیت دارد.
قلعه موریچاق، بازار و برخی دیگر از بخش‌های این منطقه، دو ماه پیش در پی حملات طالبان و تسلیم شدن نزدیک به ۵۰ پولیس مرزی به این گروه، از کنترل دولت خارج شد.
این قلعه از برج‌‌های مستحکمی برخوردار بوده و نیروهای امنیتی افغان و گروه طالبان از آن به جای سنگر کار می‌‌گرفتند.
این نخستین اثر تاریخی نیست که در بادغیس تخریب شده است. گزارش‌ها می‌رساند که قلعه مشهور نریمان، یکی از آثار کهن تاریخی افغانستان نیز طی ۱۵ سال اخیر و در پی کندن‌کاری‌های پی‌هم تخریب شده و از بین رفته است. موضوعی که نگرانی فرهنگیان بادغیس را در پی داشته است.
نبی‌الله بینش، از فرهنگیان بادغیس و مدیر مسوول رادیو نریمان می‌گوید که طی ۱۳ سال گذشته دولت هیچ توجهی به آثار تاریخی بادغیس نکرده است. به گفته او کندن‌کاری‌ها جهت کشف آثار تاریخی در ساحات مختلف بادغیس از جمله ولسوالی‌های قادس و جوند و قلعه تاریخی نریمان توسط افراد غیرمسوول جریان داشته است.
به گفته بینش، فقر فرهنگی، فقر اقتصادی و گرم بودن بازار خرید و فروش آثار تاریخی در بادغیس منجر شده تا میراث‌های فرهنگی بادغیس در ورطه نابودی قرار گیرد.
او هم‌چنان می‌گوید که وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان با گماشتن افرادی که به آثار تاریخی بادغیس توجه چندانی ندارند، زمینه‌ساز نابودی این آثار شده است.
حالا پس از تخریب قلعه تاریخی نریمان در ولایت بادغیس، نگرانی از نابودی بقایای دیگر آثار تاریخی مانند قلعه نریمان و زیارتگاه لنگر، قوت گرفته است. قلعه نریمانی که امکان نابودی آن به شدت فرهنگیان بادغیس را نگران کرده است، از مناطقی است که گرچه اهالی بومی بادغیس تاریخ بنای آن را هزاران سال پیش می‌داند اما تاریخشناسان غربی از جمله موسیو لوبر فرانسوی گفته است که این قلعه ازآثار پس از اسلام است.
پیش از این مسوولان محلی در بادغیس نبود امنیت را چالش بزرگی در برابر حفاظت از آثار تاریخی در این ولایت عنوان کرده‌اند.
چهارشنبه ۱ جدی ۱۳۹۵
منبع : هشت صبح
