کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، با انتشار گزارش سالانهاش در مورد میزان تلفات غیرنظامیان از کشته و زخمیشدن نه هزار و ۴۳۱ غیرنظامی در جریان سال ۱۳۹۴ خورشیدی خبر داده است.
داکتر سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر، روز شنبه، ۲۶ سرطان، با ارایه گزارش سالانه این کمیسیون در یک نشست خبری گفت که رقم تلفات غیرنظامیان در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال قبل آن بیش از هفده درصد افزایش داشته است. خانم سمر در این کنفرانس خبری گفت: «تلفات افراد ملکی در سال ۱۳۹۴ خورشیدی نسبت به سال قبل ۱۷٫۶ درصد افزایش یافته است. در طول سال گذشته آمار تلفات افراد ملکی به ۹۴۳۱ نفر شامل ۳۱۲۹ کشته و ۶۳۰۲ زخمی رسید که از این میان ۴۶۴۲ تن مرد، ۷۷۵ زن و ۱۱۱۶ کودک بودهاند.»
کمیسیون مستقل حقوق بشر میگوید که در سال ۱۳۹۳ خورشیدی میزان تلفات غیرنظامیان به ۸۰۰۵ نفر رسیده بود، اما با گسترش ناامنیها در کشور، میزان تلفات غیرنظامیان بالا رفته است.
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر گفت که عامل هفتاد و دو درصد تلفات غیرنظامیان گروههای هراسافگن شامل طالبان، القاعده، حقانی و داعش، شناخته شدهاند. خانم سمر همچنین افزود که نه درصد تلفات غیرنظامیان به نیروهای امنیتی و نوزده درصد دیگر به گروهها و افراد ناشناس نسبت داده شده است.
داکتر سیما سمر همچنین افزود آمارها نشان میدهد که میزان تلفات زنان در جریان سال گذشته نسبت به سال قبل آن، بیش از سی و هشت درصد افزایش یافته است. به گفته او، در سال ۱۳۹۳ خورشیدی ۴۷۷ زن کشته و زخمی شده بودند.
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر تاکید کرد که حملات انتحاری و انفجار بمبهای تعبیهشده در کنار جادهها، عامل اصلی تلفات غیرنظامیان به شمار میرود. به گفته داکتر سیما سمر، سی و چهار درصد غیرنظامیان در نتیجه حملات انتحاری و بیش از بیست درصد دیگر در انفجار بمبهای تعبیهشده قربانی شدهاند. خانم سمر افزود که میزان تلفات غیرنظامیان در نتیجه حملات انتحاری بیش از پنجاه و پنج درصد افزایش داشته است.
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر، ابراز داشت که ترور غیرنظامیان توسط گروههای مسلح مخالف دولت نیز از عوامل اصلی تلفات به شمار میرود. سیما سمر میگوید که در جریان سال گذشته هزار و ۴۷۰ غیرنظامی با استفاده از شیوه ترور کشته و زخمی شدهاند. وی گفت: «مخالفان مسلح دولت و افراد مسلح غیرمسوول اشخاص ملکی را [که] با دولت همکار بودهاند و یا متنفذین محلی را که گمان برده میشد با دولت همدست باشند، کمین زده و با شلیک گلوله مورد هدف قرار دادهاند.»
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر از آدمربایی و گروگانگیری توسط گروههای مسلح مخالف دولت نیز به عنوان یکی از چالشهای مهم امنیتی در سال گذشته خورشیدی یاد آوری کرده گفت که در سال گذشته نود غیرنظامی به گروگان گرفته شده که از جمله بیست و دو تن آنان کشته شدهاند و از سرنوشت پنج تن دیگرشان تا هنوز خبری نیست.
کمیسیون مستقل حقوق بشر از تفاوتها در مورد آمارهای منتشرشده توسط دفتر یوناما و شورای امنیت ملی و همچنین این کمیسیون در باره تلفات غیرنظامیان نیز خبر داده، اما تاکید کرده که با وجود تفاوت در ارقام ارایه شده تلفات، سال ۱۳۹۴ خونینترین سال برای غیرنظامیان در افغانستان بوده است. این کمیسیون در گزارش خود میگوید: «یافتههای کمیسیون نیز بیانگر این است که در سال ۱۳۹۴ خورشیدی در مقایسه با سالهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۲، بیشترین تلفات به غیرنظامیان رسیده است. در سال ۱۳۹۲ رقم تلفات غیرنظامیان به ۵۷۱۰ تن میرسید که از این میان ۲۲۸۴ غیرنظامی کشته و ۳۴۲۶ غیرنظامی دیگر زخمی شده بودند. در سال ۱۳۹۳ در مجموع رقم تلفات غیرنظامیان به ۸۰۰۵ تن میرسید که چهل درصد افزایش را نسبت به سال قبل آن نشان میداد. در سال ۱۳۹۳ خورشیدی ۳۰۷۱ تن کشته و ۴۹۳۴ تن دیگر زخمی شده بودند.»
کمیسیون مستقل حقوق بشر میافزاید که مقایسه آمارها نشان میدهد که طی دو سال اخیر در رقم غیرنظامیان کشته شده تفاوت چندانی رونما نشده، اما رقم زخمیان به طور چشمگیری افزایش یافته است. بهگفته این کمیسیون، رقم تلفات مردان نیز در سال گذشته نسبت به یک سال قبل آن کاهش یافته اما آمار تلفات زنان بیش از سی و هشت درصد افزایش یافته است. رقم تلفات کودکان نیز در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال قبل آن نزدیک به شش درصد افزایش داشته است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر در گزارش خود میگوید که بیشترین تلفات به غیرنظامیان در جریان سال گذشتهی خورشیدی به باشندگان مناطق شمال شرق کشور وارد شده است. براساس این گزارش، در جریان سال گذشته ۲۲۳۳ غیرنظامی در نتیجه درگیریها و خشونتهای مسلحانه در حوزه شمال شرق کشته و زخمی شدهاند. حوزه جنوبغرب از نگاه تلفات غیرنظامیان در جایگاه دوم قرار دارد. باشندگان حوزههای شمال، شرق، جنوب و غرب کمترین تلفات داشتهاند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر میافزاید که بهدلیل سقوط شهر کندز بهدست طالبان، میزان تلفات غیرنظامیان در حوزه شمالشرق بالا رفت. بهگفته این کمیسیون، در طول پانزده روز درگیری در کندز بیش از هفتصد تن در نتیجه درگیریهای مسلحانه میان نیروهای امنیتی و طالبان کشته و زخمی شدند.
نظارت از رفتار نظامیان
با اینحال، مسوولان کمیسیون مستقل حقوق بشر میگویند که آنان با مقامهای امنیتی به منظور رعایت ارزشهای حقوق بشری و کاهش تلفات غیرنظامیان توسط نیروهای امنیتی تفاهمنامهای به امضا رساندهاند که براساس آن کمیسیون حقوق بشر میتواند از رفتار نیروهای امنیتی در مناطق جنگی نظارت کند. همچنین این کمیسیون در نظر دارد تا نیروهای ارتش ملی را در زمینه قوانین حقوق بشری آموزش بدهد. احمدضیا لنگری از کمیشنران کمیسیون مستقل حقوق بشر در این باره میگوید: «کمیسیون بهخاطر تداوم کاهش تلفات غیرنظامیان و در نهایت جلوگیری از آن یک سلسله برنامههای آموزشی خود را دارد و این برنامهها در حال تطبیقشدن است. اخیرا ما با نهادهای امنیتی و دفاعی کشور توافق کردیم که پس از این به صورت جدی کمیسیون مستقل حقوق بشر اعمال منسوبان نهادهای امنیتی و دفاعی کشور را در محل کار و ساحات عملیات نظامی بررسی و نتایج را با هم شریک سازند و هرنوع تخطی که صورت میگیرد از طریق مراجع عدلی و قضایی رسیدگی کنند.»
احمدضیا لنگری همچنین افزود که کمیسیون مستقل حقوق بشر نیروهای دفاعی کشور را نیز در زمینه رعایت قوانین بشردوستانه بینالمللی آموزش میدهد.
داکتر سیما سمر نیز میگوید که کمیسیون مستقل حقوق بشر برای نهادینهسازی رعایت ارزشهای حقوق بشری در نهادهای امنیتی و دفاعی کشور، نصاب تعلیمی خاص تهیه و آموزش میدهد. خانم سمر گفت: «منسوبان هر سه نهاد امنیتی را برعلاوه این که ما آموزش میدهیم و نصاب تعلیمی برای اکادمی پولیس و مراکز آموزشی اردوی ملی میسازیم، نظارت دقیقتری هم از برخوردهایشان با مردم و اجرای وظایفشان در داخل اداراتشان میکنیم. در صورت آزار و اذیت دختران و زنانی که در این ادارهها کار میکنند، ما برخورد بسیار جدی خواهیم کرد تا زمینه کار مصون برای خواهران ما که شهامت به خرج داده و با وضعیت فعلی شامل نیروهای امنیتی کشور شدهاند، مساعد شود.»
با اینحال، داکتر سیما سمر از طرفهای درگیر جنگ، خواست تا به قوانین بینالمللی جنگ احترام گذاشته و به حفاظت از جان غیرنظامیان توجه بیشتری داشته باشند. وی گفت از دولت نیز خواسته است تا به منظور رسیدگی به قضایای نقض حقوق بشردوستانه بینالمللی با دادگاه جزایی بینالمللی همکاری کرده و اسناد و شواهد مربوط به جنایات جنگی را جمعآوری و به این دادگاه بسپارد.
رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر از عملکرد نیروهای خیزش مردمی نیز ابراز نگرانی کرده و از دولت خواست تا جلو فعالیت این نیروها را بگیرد و با اتخاذ تصامیم قانونی و موثر به خلع سلاح افراد غیرمسوول اقدام کند.
یکشنبه ۲۷ سرطان ۱۳۹۵ – ظفرشاه رویی
منبع : سایت هشت صبح