شورای روسیه و ناتو پس از دوسال وقفه به دنبال بحران اوکرایین، اکنون تشکیل جلسه می دهند. قرار است این نشست به مناسبات مکدر میان ناتوو روسیه بهبود بخشد. کارشنان چشم انداز این نشست را به بررسی گرفته اند.
دو هواپیمای بمب افگن روسی دو روز تمام در اطراف کشتی جنگی “دونالد کوک” امریکایی پرواز کردند و حتی تا فاصله قریب ده متری به این کشتی نزدیک شدند. یک روز پس از این رویداد باردیگر هواپیماهای شکاری روسی، مانع هواپیمای اکتشافی ایالات متحده در بحیره بالتیک گردیدند. در قبال این رویداد واشنگتن با اعتراض آن را “مانور خطرناک” خواند. هر دو رویداد درست یک هفته قبل از همایش چهارشنبه شورای ناتوـ روسیه در بروکسل رخ داده اند. کمیسیون شورای هردو جانب با اشتراک سفرای ناتو و روسیه برای نخستین بار دو سال پس ازآغاز بحران اوکرایین تشکیل جلسه می دهد.
کارشناسان بر ایجاد واحد های بحران تأکید دارند
ولفگنگ ایشینگر رئیس کنفرانس امنیتی مونشن، با توجه به رویداد های اخیر بر اهمیت ازسرگیری مذاکرات ناتو و روسیه تأکید کرده و تشکیل ” کمیسیون مشترک به عنوان سد بحران ” را پیشنهاد می کند که بطور مداوم تشکیل جلسه دهند.
او افزود:”با چنین کمیسیونی افسران روسیه و ناتو باید مشترکاً تلاش کنند تا از رویدادهای متذکره و سوء تفاهم های احتمالی حتی الامکان جلوگیری نمایند.
او در گفتگویی با دویچه وله بر تهدیدهای این مورد تأکید کرده گفت: ” فقط فشار دادن اشتباهی بر یک دکمه می تواند عواقب وخیمی داشته باشد.”
دیمیتری ترینن مدیر مرکز مطالعات کارنگی در مسکو نیز تقریباً شبیه با دیدگاه ایشنگر، تأکید نمود: ” درصورتی که میان هر دو جانب مشکلات جدی موجود باشند، پس باید ارتباطات میان آنها ۲۴ ساعت در روز و ۷ روز در هفته جریان داشته باشد.” او افزود: “برای این منظور نیاز به « تجدید» شورا دربروکسل می رو.”
طولانی ترین وقفه کاری از آغاز ایجاد تا حال
شورای ناتوـ روسیه سال ۲۰۰۲ بنیان گذاشته شد. این شورا در پایان نشست سران روم و بر مبنای موازین اساسی ناتوـ روسیه منعقده میانه دهه ۹۰ تشکیل گردید. ایشنگر با انتقاد از تعلیق کار این شورا در دو سال اخیر یادآور شد که در آن زمان منظور”ایجاد کمیسیون مدیریت بحران ” بود، کمیسیونی که در تمام مذاکرات سهیم بود.
تلاش های فرانک والتر اشتاینمایر وزیر خارجه آلمان فدرال زمینه مذاکرات مجدد ناتو و روسیه را فراهم ساخت
همچنان ترینن نیز پذیرفت که شورای مذکور در اعمال وظایف خویش دو بار اشتباه کرده است. یکی سال ۲۰۰۸ در درگیری های مسلحانه میان روسیه و گرجستان و دیگر در بحران اوکرایین در سال ۲۰۱۴٫
پس از الحاق شبه جزیره کریمیا به روسیه، پیمان ناتودر ماه اپریل ۲۰۱۴ تمام مناسبات خود با روسیه را قطع نمود.
شورای روسیه ـ ناتو پس از اعلام قطع مناسباتِ جوانب مذکور فقط یکبار در ماه جون همان سال تشکیل جلسه داد.
پیمان ناتو پس از بحران اوکرایین، با اقدام شبیه بحران گرجستان در برابر ناتو عمل کرد. با این تفاوت که قطع مناسبات دو جانب در آنزمان اینقدر طولانی نه، بلکه فقط هشت ماه دوام نمود.
فقدان مناسبات عادی متعارف
اکنون ناتو می خواهد با روسیه وارد گفتگو شود. منظور اما کمیسیون رسمی میان دو جانب است؛ زیرا راه های مذاکرات مستقیم هردو جانب هیچگاهی به هم وصل نشده بودند. تدابیر آمادگیها برای مذاکرات کنونی نیز حدود بیش از ۶ ماه طول کشید. به ویژه با تلاشهای جدی ای فرانک والتر اشتاینمایر وزیر امور خارجه آلمان در این ارتباط. اما این مسئولیت ساده نبود، به ویژه با توجه به اینکه بنابر گزارش های رسانه ها کشورهای عضو ناتو از اروپای شرقی، تا آخرین لحظه در ارتباط به برگزاری همایش شورای مذکور متردد بودند.
با آنهم مسایل مرتبط به بحران اوکرایین در خط اول آجندای ناتو در این همایش می باشد. در برابر به گزارش خبرگزاری روسیه ” انترفاکس” روسیه آغاز مجدد مذاکرات شورای روسیه ـ ناتو را ” اعتراف غیر مستقیم اشتباهات” از جانب ناتو تلقی می کند.
انتظارها از مذاکرات شورای ناتوـ روسیه
باوجود چالش هایی که در برابر شورای مذکور وجود دارند، تحلیلگران انتظار زیادی از این اجلاس نمی برند. به گفته استیفن بلانک عضو مرکز پژوهشی در سیاست های خارجی ایالات متحده به دویچه وله: ” این نشست بیشتر از همه ” تبادل افکار” دیپلوماتیک میان جوانب خواهد بود. بیشتر از این نمی توان انتظار برد.” ایشینگرو ترینن نیز به همین نظر بوده و آنرا بیشتر ازهمه ” هماییش نمادین” می خوانند.
در برابر در ارتباط به رویداد های بحیره بالتیک دیده می شود که کارشناسان روسی و امریکایی تا چه حدی اختلاف نظر دارند. به گفته بلانک؛ روسی ها بیشتر می خواهند قدرت نمایی کرده و نشان دهند که می توانند بدون اینکه بهایی بپردازند، مردم را امر و نهی کرده و به مردم فرمان بدهند. کارشناسان امریکایی بیشتر متمایل به نشان دادن قوت و عملکرد به آن هستند. در برابر ترینن کارشناس روسی توضیح داد که: عملکرد روسیه در بحیره بالتیک در برابر نظامیان ایالات متحده تقریباً فقط تلاشی از جانب روسیه بود تا ” مقابله نا متناظر در برابر غرب را قسماً توازن بخشد.” به گفته او روسیه با این اقدام خواست نشان بدهد که حاضر به هرگونه خطر کردن بوده و قادر به دفاع از سواحل و مناطق مهم خویش می باشد. با آنهم ترینن ارتباط مستقیم میان هردو رویداد و نشست سران دو جانب در بروکسل نمی بیند.
