کابل/۱۱ثور/فرهنگستان
در افغانستان پیش از آنکه به چگونگی وضعیت کارگران پرداخته شود مسألهی بیکاری قد بلند میکند. جمعیت بیکار در افغانستان به اندازهیی است که کارگران فراموش میشوند، ذکر این نکته مهم است که مفهوم کارگر متفاوت از آن است که بهمعنای رایج کلمه در جامعهی ما از آن مراد میشود.
به باور کار شناسان کارگر با صنعت پیوند خورده و جامعهی افغانستان با صنعت بهمعنای نوین آن هیچ نسبتی ندارد.
فرید کاوشگر استاد دانشگاه میگوید:« آنگونه که در کشورهای صنعتی از کارگر سخن گفته میشود یا از چنین روزی گرامی داشت بهعمل میآید با واقعیتهای جامعهی ما کمتر سنخیت دارد. بااینحال، هستند کموبیش کارگرانی که در افغانستان برای امرار معیشت با حداقل دستمزد از جانشان مایه میگذارند بدون آنکه از مزایای کارگری مستفید شوند.»
وی افزود که بنابر آمارها، بیش از ۷۷ فیصد کارگران در افغانستان غیر رسمیاند. این فیصدی چشمگیر در فهرست حکومت ثبت نیست و کارگران به دولت مالیه هم نمیپردازند.
به باور کاوشگر، عدهای هم جواز کار ندارند و از مزایا و امتیازات کارگری نیز محروم هستند. کارگران غیر رسمی از رخصتیها، ساعات کاری و آموزش محروم هستند چون تشکیلات جدید سیاسی، فضا را برای کار تنگتر کرده است.
براساس قانون کار کسانی که سن ۱۸ سالگی را تکمیل کرده باشند اجازهی کار دارند اما آمار کار کودکان در این جامعه اکنون تبدیل به نگرانی اصلی شده است.
سید تیمور هاشمی آگاه سیاسی میگوید:«کودکان کارگر از خدمات آموزشی و صحی محروم استند و در معرض انواع و اقسام بدرفتاریها قرار دارند.»
زنان که بخش دیگری از نیروی کار در جامعه است که پس از روی کار آمدن طالبان اکثریت خانه نشین اند.
مژگان سادات خبرنگار میگوید که در بحث کار و کارگر، مسألهی اصلی جامعهی ما بیکاری است. طبق آمارها بیش ۸۰ درصد زنان نیروی واجد کار، بیکار هستند.
او میافزاید که سهم دولت در بیکاری و وضعیت بد کارگران کشور برجسته است. حکومت مطابق به قانون اسلام مکلف است زمینهی کار را برای شهروندان فراهم کند و از حقوق کارگران حمایت نماید.
راهحل فوری برای پایان دادن به معضل بیکاری وجود ندارد. حکومت اما میتواند با تأمین امنیت و تطبیق قانون و تشویق سرمایهگذاریها و حمایت از سکتور خصوصی به معضل بیکاری رسیدگی کند.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی