کابل/۱۹عقرب/فرهنگستان
شهرآرا یکی از قدیم‌ترین محلات شهر کابل است که عمر یرج آن بیشتر از ۵۰۰ سال میباشد.
درصفحه افغانستان فردا، مرکز مطالعات و تحقیقات تاریخی جغرافیایی و مردم شناسی جناب شاه محمود پژوهشگر توانا مطلبی در باره‌ی برج شهرآرا نوشته، مؤثر و حاوی معلومات تاریخی است. مختصری از آن گزیده شده بدین شرح است:
امیر عبدالرحمن خان وقتی به صفحات شمال رفت از دیدن باغ جهان‌نمای تاشقرغان که توسط معماران ورزیده قندهاری در عهد سلطنت تیمورشاه درانی از قندهار به کابل آورده شده بودند، شگفت‌زده شده معماران قندهاری را به کابل آورده و طرح عماراتی چون قصر باغ بالا، باغ مهمان‌خانه، ولایت کابل، تعمیر ارگ و قصر شهرآرا و غیره را آغاز کرد.
امیر عبدالرحمن قصر باشکوه برج شهرآرا را بر فراز تپه‌ی ماران تهداب گذاشت و کار اعمار آن در سال ۱۲۷۴ خورشیدی به پایه اکمال رسید.
برج شهرآرا به شکل شش ضلعی طرح گردیده و در روی کار آن خط های برجسته‌ی به شکل افقی و عمودی جلب توجه می‌نماید. برج مذکور در چهار یا شش طبقه اعمار گردیده بود. از طبقه اول تا چهارم زینه آن از خشت و آژند (گِل با شیفته دیگر که میان دو خشت هموار کنند) ساخته شده بود. از طبقه چهارم تا ششم در اعمار زینه‌ها از چوب استفاده کرده بودند. این برج با طاق‌ها و اشکال گچی مزین شده بود. برج شش کلکین یک رواق و یک دروازه داشت.
در سال ۱۳۰۸ خورشیدی حبیب الله کلکانی از سمت شمالی با سه صد نفر جنگجوی مسلح طرف کابل آمد. خود را به سرک شهرآرا رسانده از آنجا ارگ سلطنتی را مستقیماً هدف قرار داد؛ که با مقاومت تعلیم‌گاه سواری مواجه شد.
روز دوم مجدداً به حمله آغاز کرد. بار دیگر با مقاومت گارد شاهی امیر امان‌الله خان روبه‌رو گردید. جنگ دو روز در اطراف برج شهرآرا ادامه داشت که در نتیجه برج سوخته و تخریب شد.
غیر از برج قصر، سه نیمه‌برج استحکا‌می‌خورد به فاصله‌های مختلف ازهم در امتداد دیوار ساخته شده بود. دو عمارت دیگر که از آن به صفت ترصدگاه استفاده می‌شد، در قطعه تشریفات و شفاخانه ملالی قرار داشت.
این آبده تاریخی که بیش از یک قرن از اعمار آن می‌گذرد تا امروز به حال پابرجا ایستاده است.
خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی
