کساد فروش بازار دمبوره در سنمگان

کابل/۱۲دلو/فرهنگستان
دمبوره از ابزارهای موسیقی سنتی افغانستان ‌است که در بخش‌های مختلف به‌ویژه در ولایت‌های شمال علاقه‌مندان بسیاری داشته، اما در این اواخر بازار فروش این آله موسیقی کم‌رنگ شده است.
فروشنده‌گان دمبوره در ولایت سمنگان می‌گوید که ناامنی و بی‌کاری بازار فروش این آلۀ موسیقی سنتی را کم‌رنگ ساخته‌است.
به‌گفتۀ آنان پیش از این روزانه تا چهار دمبوره را می‌فروختند در حالی‌که حال در دوهفته یک دمبوره را می‌فروشند.
محمد، یکی از این فروشنده‌گان دمبوره در سمنگان گفت: «پیش خوب بود حالا مزه ندارد، سال‌های پیش روز حد اقل سه تا چهاردانه می‌فروختیم حالا هفته‌ی یک تا دو دانه می‌فروشیم.»
بهای این ابزار موسیقی از سه‌هزار افغانی تا بیست‌هزار افغانی‌است.
محمد، هژده سال ‌است که این ابزار موسیقی را می‌سازد و می‌نوازد. او می‌گوید که نواختن دمبوره را به‌گونۀ آماتور یاد گرفته‌است.
پدر و اجداد محمد نیز از سازنده‌گان این ابزار موسیقی سنتی بودند. او می‌گوید: «دمبوره‌هایی که ما مردم می‌نوازیم سبک قطغن است، سبک میمنه، شبرغان است، دیگر سبک‌های هزاره‌گی است.»
عبدالسمیع ۶۵ ساله می‌گوید که اجدادش همه در کار ساخت و ساز دمبوره دست بالایی داشتند. او ۲۵ سال ‌است که در شهر ایبک، مرکز سمنگان، دمبوره می‌سازد.
علی سمنگانی که نزدیک به دو دهه‌ است مصروف ساخت دمبوره می‌باشد از چگونگی ساخت آن می‌گوید: «درخت را اره می‌کنیم (درخت توت) هر غله چهار کفه می‌شود و هر کفه یک دمبوره، غله حد اقل دور آن سه متر باشد، قطر غله یک متر باشد از زمین، باز زیر کار می‌گیریم به همراه تیشه کاسه دمبوره را جور می‌کنیم بعد از کاسه کندن‌کاری و بعد از آن از بیست روز تا یک‌سال هم می‌مانیم تا چوب خوب نرم شود باز زیر می‌گیریم از نگاه رویه، دسته، گوشک و بالاخره تار می‌دوانیم که برادران هنرمند از آن پنجه کند.
رخی از فرهنگیان سمنگان بر این باورند که در گذشته دمبوره در مراسم‌های عرفانی و معنوی کاربرد داشت‌؛ اما اکنون این ابزار موسیقی به مجالس مخالف فرهنگ مردم نیز راه یافته‌است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ؛ فرهنگ دمبوره را در شمار سازهای موسیقی سنتی به رسمیت شناخته‌است و می‌گوید که برای نگهداری و حفظ جایگاه اولی آن کار می‌کند.
عزیزالرحمان قطره، رییس اطلاعات و فرهنگ سمنگان بیان داشت: «در سمنگان ما سه گروه موسیقی محلی داریم که جواز دارند.»
دمبوره در سمنگان پیشینه‌ی درازی دارد.سمنگانیان این هنر را از میراث‌های کهن فرهنگی‌ شان می‌دانند و بر جان گرفتن آن تأکید می‌ورزند.

خبرنگار فرهنگستان ازکابل
سمیع صدیقی