کابل/۲۵عقرب/فرهنگستان
دکتر سمیع حامد، نویسنده و از فعالان فرهنگی و رسانهای افغانستان، جایزه آزادی بیان اوسیتسکی کشور ناروی را به نمایندگی از همه کسانی که در افغانستان برای ترویج آزادی بیان و حقوق بشر فعالیت کردهاند، دریافت کرد.
انجمن قلم ناروی، روز (دوشنبه، ۲۴عقرب) در یک برنامه رسمی در اسلو، جایزه اوسیتسکی ۲۰۲۱ را به سمیع حامد، نویسنده و فعال فرهنگی اهدا کرد.
انجمن قلم ناروی گفته است: این جایزه متعلق به همه فعالان فرهنگی و رسانهای افغانستان است که برای آزادی بیان، حقوق بشر و پاسداری از دموکراسی تلاش کردهاند. هیئت داوری انجمن قلم ناروی، دکتر سمیع حامد را به نمایندگی از همه افرادی که در افغانستان برای آزادی بیان مبارزه کردهاند، شایسته دریافت این جایزه دانست.
این جایزه هر سال به افراد یا گروههایی داده میشود که در یک دوره زمانی مشخص یا در یک رویداد خاص، مشارکت فراوان در آزادی بیان داشته باشند.هیئت رهبری انجمن قلم ناروی درباره اهدای این جایزه به فعالان فرهنگی افغانستان گفت: «افغانستانیها در ۲۰ سال گذشته، مشارکت بسیاری در ترویج آزادی بیان داشتند. آنها با استفاده از کتاب، مجله، رادیو، تلویزیون و گسترش رسانههای جمعی، فضا را برای تعامل فرهنگی، فکری و آزادی بیان در این کشور باز کردند. درحالیکه همواره تحت فشار و تهدید بودند، اما دستاوردشان در عرصه آزادی بیان انکارناپذیر است.»
در اعلامیه این انجمن آمده است: افغانستان خطرناکترین کشور برای خبرنگاران شناخته میشود و بر اساس گزارشها از سال ۲۰۰۴ تاکنون بیش از ۸۰ خبرنگار در آن کشور کشته شدهاند و هزاران تن دیگر مجروح یا مورد شکنجه و تهدید قرارگرفتهاند. با مسلط شدن طالبان بر افغانستان در ماه اوت، وضعیت در افغانستان به حالت اختناقآوری تغییریافته است و دیگر فضا برای آزادی بیان وجود ندارد.
انجمن قلم ناروی، در این اعلامیه همچنین از مبارزه و ایستادگی زنان افغانستان در سنگر آزادی بیان یاد کرده است و کاهش فراوان حضور زنان در رسانهها و نهادهای حامی آزادی بیان را در هفت سال گذشته، نشانی از بدتر شدن اوضاع به دلیل فشار جنگ و نابسامانیها در آن کشور دانسته است.
انجمن قلم ناروی گفته است، با فروپاشی دولت پیشین افغانستان و مسلط شدن طالبان بر آن ، فقط ۱۰۰ زن از ۷۰۰تن زنانی که در رسانهها کار میکردند باقی مانده اند.
سمیع حامد، در سخنرانیاش هنگام دریافت جایزه اوستیسکی در اسلو زنان افغانستان را نخستین گروه شایسته دریافت این جایزه عنوان کرد. دکتر حامد افزود: «این جایزه در قدم اول به زنانی تعلق میگیرد که باوجود همه فشارها و تهدیدهای طالبان به خیابان میآیند و برای حق و آزادیهایشان صدا بلند میکنند و پسازآن به همه افرادی تعلق میگیرد که برای آزادی بیان و ترویج دموکراسی در این کشور قربانی دادهاند، شکنجه، زندانی، تبعید و حتی کشته شدهاند.»
سمیع حامد در پایان سخنانش به ادامه فعالیتهای فرهنگی در افغانستان اشاره کرد و گفت: تروریستها سر ما را نشانه میگیرند، اما ما مغز آنان را نشانه میگیریم و من مطمئنم که روزی مغز تاریک آنان را خواهیم ساخت. او که از شاعران و نویسندگان سرشناس افغانستان است، نقش اساسی در تاسیس و برپایی انجمن قلم افغانستان و خانه نویسندگان افغانستان داشته است. انجمن قلم نروژ، دکتر حامد را به دلیل فعالیتهای مستمر در حوزه آزادی بیان و فرهنگ در افغانستان، نماینده شایسته افغانستان برای دریافت این جایزه دانسته است.
جایزه اوسیتسکی از سوی انجمن قلم ناروی و به نام روزنامهنگار صلحطلب آلمانی «کارل فون اوسیتسکی» که در سال ۱۹۳۵ جایزه صلح نوبل را برای افشای جنگافزارهای مخفی آلمان دریافت کرد، ایجاد شده است. این جایزه هرسال به افراد یا نهادهایی که با انجمن قلم ناروی کار کردهاند و برای ترویج آزادی بیان در یک مقطع زمانی مشخص فعالیت کردهاند، اهدا میشود.
این در حالیاست که دکتر سمیع حامد، در سال ۲۰۱۰ نیز جایزه ادبی کورت توخولسکی را از انجمن قلم سوئد را نیز دریافت کرده بود.
جایزهٔ اوسیتسکی همهساله به یکی از طرفداران آزادی بیان که در این راه بیشتر کار و پیکار کردهاست اهدا میشود.این جایزه از «کارل فون اوسیتسکی» یکی از ژورنالیستان و فعالان آزادی بیان آلمان نام گرفته است. او در سال ۱۹۳۵ برای دریافت جایزهاش (صلح نوبل) حق نیافت که به ناروی سفر کند.
اوسیتسکی در زمان دیکتاتوری نازیها به اردوگاههای کار اجباری فرستاده شد و سرانجام در سال ۱۹۳۸ در نتیجهٔ مرض سل درگذشت.
خبرنگار فرهنگستان ازکابل
سمیع صدیقی