شعر دانشجو بخشی از شعر افغانستان

شعر دانش جو بخشی از شعر افغانستان

کابل/۱۲عقرب/فرهنگستان
شعر امروز افغانستان نکته‌های تازه و جالبی دارد که از لحاظ جامعه شناسی شعری متفاوت‌تر و پویاتر از دهه‌های گذشته افغانستان است.
فضای جامعه باز نویسندگان و شاعران را در تلاش می‌اندازد که از زبان جامعه استفاده کند،‌ شعر بسرایند و شاعران را در این زمینه پرورش دهند.
کانون شعر دانش‌جو یکی از کانون های محدود در افغانستان است که شاعران جوان را گرد هم می‌آورد تا شعر بسرایند و با شاعران نوخاسته در این زمینه همکار شوند.
این کانون در سال ۱۳۹۷ه.ش توسط احمد ضیای رفعت استاد دانشگاه کابل راه‌اندازی شد برای آشنایی بیشتر با احمد ضیا رفعت بنیان‌گذار کانون شعر دانش‌جو پرسش‌هایی دارم.

پرسش: کانون شعر دانش‌جو چگونه کانونی است؟
پاسخ:- کانون شعر دانش‌جو با هدف کشف و پرورش استعداد‌های ادبی دانشگاه‌یان تاسیس شده است. دانش‌جویانی که در حوزه‌ی شعرعلاقه‌مند اسنتد و یا می‌خواهند پیشرفتی در زمینه داشته باشند، این کانون زمینه‌های را برای پیشرفت این دانش‌جویان در عرصهٔ شعر فراهم می‌کند.

پرسش: فکر ایجاد این کانون چگونه به ذهن تان زد؟
پاسخ:- روزگار درازی‌ست که سروکار با جوانان و نوجونانی دارم که علاقمند سرایش شعر را دارند و می‌خواهند که ره‌نمایی شوند، نخستین برنامه که برای پرورش جوانان شعردوست روی دست گرفته بودم بر می‌گردد به سال های ۱۳۷۷ه.ش، یعنی در هرات  انجمن ادبی را راه‌ اندازی کرده بودیم که در آن زمان به عنوان کانون نویسند‌گان جوان هرات بود و در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کرد، یک بخش آن را شعر پوشش می‌داد، کانون ادبی هرات فرصتي برای راهنمایی جوانان هرات بود. البته این کانون زمانی ایجاد شد که طالبان حاکمیت سیاسی را در دست داشتند اما ما به صورت غیرمستقیم بانوان جوان را نیز به سرودن شعر رهنمایی می کردیم. در موردهای هم زیر نام آموزشگاه خیاطی کانون پرورشی را ایجاد کرده بودیم که استادان دانشگاه هرات در مورد داستان، نقد داستان، نظریه های ادبی و… را پرورش می‌دادند از این کانون چندین شاعر ظهور کردند که امروز شهرت خوبی دارند.
بعدها در دانشگاه کابل هفده سال پیش برای دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه کابل کارگاه شعر را زمینه سازی کردیم اندکی بعد کانون  شعر دانشگاه را ایجاد کردم که از این کانون شاعر خوبی قد برافراشتند و از سه سال به این طرف کانون شعر دانش‌جو را راه اندازی کردم که زمینه ساز پرورش استعدادهای جوان باشد. به این ترتیب می‌توانم بگویم که تجربه بیشتر از بیست سال پرورش را دارم که چگونه استعدادهای ادبی را کشف کنم و چگونه پرورش دهم، به اساس این تجربه‌ها بود که آخرین کاری را در این حوزه به صورت هدفمند انجام می‌دهم که همین کانون شعر دانش‌جو است .

پرسش: کانون شعر دانش‌جو چقدر از سوی دانشجویان استقبال شده است؟
پاسخ:- کسانی‌که به حوزه شعر علاقمند بودند استقبال کردند و حال هم استقبال می‌کنند اکنون ما ظرفیت پذیرش عضوهای  جدید در شعر دانش‌جو را نداریم، در ابتدا فکر می‌کردیم که تعداد عضوها بین ۲۰ تا ۲۵ شود اما اکنون این رقم دو چند شده است، با وجود این رقم تعداد تقاضا می‌کند که در کانون عضو شوند هرگاه ظرفیت به وجود آمد آنان نیز شامل کانون خواهند شد، پس این رقم قابل چشم دید است که استقبال این کانون زیاد است، نکته جالب در کانون شعر دانش‌جو این است‌ که  دختران علاقمندی بیشتر به سرودن شعر نشان می‌دهد در حالیکه در سابق پسران بیشترعلاقمند سرودن شعر بودند اما در کانون شعر دانش‌جو علاقمندان هم پسران استند وهم دختران.

پرسش: ریاست دانشگاه چقدر با کانون شعر دانش‌جو همکاری دارد؟
پاسخ:- کانون شعر دانش‌جو نیازی به همکاری ریاست دانشگاه ندارد همین‌که مکان را برای کانون شعر دانش‌جو در اختیار گذشته و از کار شعر دانشجو استقبال می کند غنیمت است اگر نیازی به گردهمایی بزرگ در حوزه شعر شد ریاست دانشگاه کابل همکار خواهد بود.

پرسش:‌ برنامه‌های کانون شعر دانش‌جو چگونه برگزار می‌شود؟
پاسخ:- برنامه‌های شعر دانش‌جو طوری‌ست که هفته یک بار دانش‌جویان در یک صنف گرد می‌آیند و شعرها در این کانون شنیده می‌شود، بعد در صورت لزوم تغییر و یا اصلاح می‌شود و برای شاعران راهنمایی لازم در قالب‌های شعری ارایه می‌شود، در کنار آن نظریه‌های ادبی نیز مطرح می‌شود علاوه بر این برگزاری محفل‌های شعر از برنامه‌های این کانون است، کار مهمی که اکنون زیر دست است، ترجمه شعرهای‌ این کانون به زبان چینایی است و تا آخر سال در نظر داریم که مجموعه شعری این کانون را به شکل مختلط نشر کنیم، برنامه‌های دراز مدت به قدری امکان چشم انداز این کانون است که از آن جمله شرکت کردن در همایش های شعر در بیرون از کشور را می‌توان گفت.
کسانی‌که از شعر دانش‌جو تجربه‌های را می‌اندوزند، طبیعی است‌ که روزی به شاعران نخبه تبدیل می‌شود بعضی‌ها از این‌جا به ولایت‌های دیگر حتا به کشور‌های دیگر می‌رود، آنان باید به سهم خود در کشف و پرورش شعر همکاری کنند، در چشم انداز کانون این هم است که در دیگر دانشگاه‌ها چه دولتی چه شخصی باشد نیز هم‌چون کانون‌های ساخته شود و این کانون‌ها باهم پیوسته شود و از تجربه‌های هم استفاده کنند.

پرسش: چه تعداد دانشجو در کانون شعر دانش‌جو عضو اند؟
پاسخ:- در حال حاضر ۶۴تن عضو این کانون است، البته اگر به پیشنه فعالیت‌های پرورشی این کانون نگاه کنیم قبل این کسانی‌که آمدند و رفتند، این کار طوری است که در گذر زمان تعدادی فارغ می‌شوند و جاهای شان با عضو جدید تعویض می‌شود اگر کانون شعر دانش‌جو همیشه این تعداد را داشته باشد به این معنی است که در این تعداد تغییر و تبدیل شده است اما رقم ۶۴عضو در کانون شعر دانش‌جو ثابت خواهد بود چون توانایی بیشتر از این تعداد در پرورش شعر را در خود نمی‌بینم.

پرسش: آیا عضوهای کانون شعر دانش‌جو را تنها دانش‌جویان دانشگاه کابل شکل داده یا دانش‌جویان دیگر هم در این کانون عضو اند؟
پاسخ:- بیشتر عضوهای این کانون از دانشگاه کابل است که از دانشکده‌های گونه‌گون به شعر دانش‌جو می‌آید اما شعر دانش‌جو مختص به دانشگاه کابل نیست تعداد دانش‌جویان دانشگاه‌های خصوصی و دولتی مثل طب، پولیتخنیک، ربانی.. عضو این کانون است و از دو مکتب دانش‌آموزان هم به این کانون می‌آید، تلاش ما این است که کانون شعر دانش‌جو منحصر به دانشگاه کابل نباشد.

پرسش: آیا شعر دانشجو دنباله شعر دانشگاه است؟
پاسخ:- از لحاظ هدف و شیوه این کار از جمله کارهایی است که قبلن در افغانستان انجام شده است اما نام آن را تغییر داده‌ایم چون شعر دانشگاه برای دوره های معیین کارکرد هایی داشتند و می‌تواند فعالیت‌های خود را بیرون از دانشگاه انجام دهند این هم تجربه‌ی بودکه شعر دانشگاه را به حال خودش گذاشتیم تا چگونگی مسیر خود را بپیمایند. شعر دانشجو در واقع یک آغاز دوباره برای کسانی بود که به صورت ابتدایی علاقه به سرودن شعر داشتند و کار را از پایین ترین سطح با عضوهای این کانون آغاز کنیم و به پیش ببریم.

پرسش: دست آوردهای این کانون تا اکنون چه بوده است؟
پاسخ:- عمده ترین دست‌آورد برای کانون این است که با استفاده از برنامه‌های آموزشی و پرورشی شعرهای عضوها روز به روز از لحاظ کیفی رشد کند که خوش‌بختانه شعر دانش‌جو به این هدف رسیده‌ است و همیشه این روند رو به رشد است، کسانی‌که در هفت سال اخیر پر رنگ‌تر در برنامه‌ها شرکت کردند به چهره‌های بسیارمتخصص تبدیل خواهد شد، که بتوانند بخش هویت شعر افغانستان را بسازند که باید یک یا دو دهه منتظر ماند که این نوخاسته گان روند رو به رشد را طی کند تا به کمال برسند. کسانی‌که در کارگاه شعر دانش‌جو کار می کنند شاید تا یک دهه یا دو دهه بعد بتواند که به چهره متخصص تبدیل شوند.

پرسش: آینده شعر دانش جو را در کجا می‌نگرید؟
پاسخ:- شعر دانش جو بخش از شعر افغانستان است اگر پاسخ بزرگتر بدهم من به آینده شعر افغانستان خوشحالم چون مثل این کانون، در افغانستان کانون‌هایی داریم که برای نوخاسته‌گان شعر کار می‌کنند، از دهه ۱۳۹۰ نتیجه این کار را تا اخیر دهه ۱۴۰۰ باید شاهد باشیم، شعر جوان افغانستان شعر پویا است با خلاقیت همراه است و می‌توان گفت که نسبت به چند دهه گذشته اگر بخواهیم مقایسه‌یی داشته باشیم کار های که برای شاعران جوان در دهه ۱۳۹۰ شده است پربار ترین دهه بوده تا یک دهه دیگر. ما متوجه خواهیم شد کسانی‌که دهه ۱۳۹۰ قد برافراشتند در قلمرو شعر، چقدر می‌تواند که برازند‌گی های خود را نمایش دهد.

پرسش: به عنوان آخرین سوال اگر امکانات بیشتری در دست داشته باشید دیگر چه اهداف برای این کانون دارید؟
پاسخ:- با توجه به ظرفیت‌های که از لحاظ زمان و مکان داریم، کاری که انجام می‌دهیم کاری مطلوبی است ولی اگر بیشتر از این انتظار داشته باشیم انتظار واقع‌بینانه نخواهد بود چون دردانشگاه اگر کسانی‌که توانایی خوبی این را داشته باشد که بتواند دانش‌جویان را راهنمایی کنند حاضر نخواهد شد، توانایی من فقد پرورش ۶۵ شاعر برای افغانستان است.
در کارهای فرهنگی حوصله‌ی فراوان باید داشت شتاب، زده که نمی‌شود به معراج رسید، افغانستان کشوری‌ست که با جنگ دست و پنجه نرم می‌کند و حکومت سیاست گذاری‌های بزرگ را در حوزه هنر ندارد که بنابر آن اگر با این وضعیتی که افغانستان دارد بخواهیم واقع گرایانه انتظاری داشته باشیم، وضعیت پرورشی شاعران در افغانستان خوب است و آینده شعر افغانستان آینده امید بخش است.

خبرنگار فرهنگستان از کابل
سمیع صدیقی